Vertrouwen is de basis van goede hulpverlening

Bart

Het roepen en tieren maakt de andere patiënten en personeelsleden op de afdeling radeloos. Bart wil een andere kamer, meer gesprekken, beter eten, meer zakgeld… Als we ingaan op de eisen dan volgen er weer andere. Om zijn kwaadheid kracht bij te zetten, vliegt er af en toe wel eens een voorwerp door de ruimte.

‘Zijn vrouw liet hem in de steek.’

We beseffen dat de scheiding van zijn vrouw zwaar moet wegen. Ze liet hem in de steek, zette hem het huis uit. Ze wil zelfs niet meer met hem praten. Maar Bart gelooft niet dat ze een scheiding wil. Hij ontkent de feiten en dus ook de pijn die daarvan het gevolg is.

We benoemen zijn niet op te vullen gemis als verdriet. Na kwaadheid volgt een periode van immense verwardheid. We brengen hem over naar de gesloten afdeling. Hij lijkt verder weg te zakken, is helemaal onbereikbaar en kan zelfs niet meer spreken. De afstand is erg groot.

Zoeken naar openingen

Voorzichtig zoeken we bij Bart naar openingen om over zijn verdriet te praten. Tegelijk gaan we op zoek naar voor hem vertrouwde mensen. Veel zijn er niet. Hij herinnert zich van een vorige opname in een ander ziekenhuis één begeleider waarmee hij een goede band had.

We nodigen deze man uit. Hij vertelt ons over de sterke kanten van Bart, over zijn interesses en hobby’s. Het is allemaal nieuw voor ons.

Bart is aanwezig bij dit gesprek. Het gesprek met de man die hem vroeger heeft gekend en die in hem gelooft, opent niet alleen de ogen van Bart. Ook onze ogen gaan open. Voor het eerst wordt Bart een persoon, een mens. Hij is niet meer alleen die razende en eisende man.

Samen met deze hulpverlener steken we Bart een hart onder de riem. We zeggen hem dat het allemaal in orde komt, dat hij zijn leven zal kunnen oppikken. We garanderen Bart dat we in contact blijven met deze voor hem vertrouwde hulpverlener.

Kleine geschenken

Geleidelijk aan verdwijnen de eisen. Hij geeft ons kleine geschenkjes voor alles wat we voor hem doen. Het verdriet over het verlies van zijn echtgenote wordt bespreekbaar en draaglijker.

‘De verwerking is ingezet.’

De regelmatige gesprekken met de vroegere hulpverlener worden steeds gezelliger omdat we deelachtig worden aan de door hem en Bart gedeelde herinneringen. Er komen enkele telefonische contacten met zijn ex-vrouw waarin hij zijn verdriet en woede kan uiten.

Deze keer is de woede gericht naar de bron ervan. Hij beseft dat zijn vrouw niet meer zal terugkeren. De verwerking is ingezet.

Wonen

Tegelijk kunnen we ook op zoek naar een woning. Het vooruitzicht op een nieuw leven lijkt hem aantrekkelijk. Hij wil echt niet lang meer in de instelling verblijven. Maar het wordt een zeer moeizame en lange zoektocht langs huisbazen, immokantoren en sociale verhuurkantoren.

‘Bart maakt plannen voor zijn huis.’

Bart doorstaat nogal wat frustraties. We bezoeken een aantal geschikte woningen maar door zijn uitkering komt hij niet in aanmerking. De mislukkingen wegen zwaar. Hij uit zijn ontgoocheling en wordt moedeloos.

Als we uiteindelijk toch een woning hebben, zijn we allemaal zeer tevreden. We treffen voorbereidingen. Bart koopt gerief voor het huishouden en maakt plannen over de indeling van het huis en de tuin. We zorgen voor hulp aan huis en ondersteuning voor het onderhoud van de tuin. Voor het eerst sinds jaren lijkt zijn leven in een goede plooi te vallen.

Tegenslag

Twee dagen voor de verhuis krijg ik een telefoon dat de verhuur niet doorgaat. In het team vrezen we dat de tegenslag voor Bart enorm is. We herinneren hoe kwaad hij kan worden. We besluiten voor alle veiligheid een plaats op de gesloten afdeling te voorzien. We denken dat zijn kwaadheid niet houdbaar zal zijn op de afdeling.

‘Ik vertel hem met oprecht verdriet dit nieuws.’

Ik nodig Bart uit en vertel hem met oprecht verdriet dit nieuws. Collega’s staan klaar aan de andere kant van het gebouw. Ongeloof en immens verdriet uiteraard bij hem, maar van de boosheid en razernij komt niets.

Vertrouwen

Door de maandenlange gesprekken en het samen zoeken naar een huis zijn we met elkaar verbonden geraakt. We kunnen gevoelens delen, ook het verdriet bij deze mislukking. De opname op de gesloten afdeling is niet nodig.

Zijn ontgoocheling en verdriet kunnen zich hechten op die van mij. We zijn elkaar vertrouwd geworden. Er is een hechte band ontstaan.

Bart en ik hebben nu net als bij de andere hulpverlener een geschiedenis van mooie en minder mooie herinneringen opgebouwd. Een geschiedenis waarop we kunnen terugvallen in onze gesprekken. Het is deze gedeelde geschiedenis, dit vertrouwen, dat de basis is voor goede hulpverlening.