Foto: Fara
Tegengif
Bleri Lleshi is politiek filosoof, docent en hulpverlener, en vooral bekend door zijn boek ‘Liefde in tijden van angst’. Publiekslieveling Lleshi gaf het voorbije jaar ontelbare lezingen. Zijn centrale stelling over de noodzaak aan een spiritualiteit van liefde als tegengif in een geïndividualiseerde neoliberale wereld, slaat aan.
‘Een hulpverlening zonder spiritualiteit is ten dode opgeschreven.’
In een interview op 20 oktober 2017 over de grote levensvragen op Radio 1 stelde Lleshi: “Een samenleving die geen plaats maakt voor spiritualiteit, is ten dode opgeschreven.” Kranten namen de kop over.
Maand van de spiritualiteit
Oktober is de maand van de spiritualiteit. Tijdens deze maand is er elk jaar even aandacht voor levens- en zinvragen in onze dolle wereld. Dit jaar was er wat media-aandacht voor een karavaan van bekende en minder bekende Vlamingen die onder leiding van Friedl’ Lesage met een theatershow over levensvragen langs culturele centra reisde.
We kozen met zijn allen het beste spirituele boek. Maar weet jij nog welk boek het was? Zelfs Google biedt meerdere mogelijkheden. Was het “De vrolijke wijsheid. Zoeken, denken en leven met Michel de Montaigne” van Alexander Roose of “Rusteloosheid” van Ignaas Devisch?
Tussendoor bracht Radio Gaga iets van de essentie op het scherm.Lees in dit verband nog eens de opinie van Pascal Debruyne over wat het sociaal werk kan leren van Joris en Dominique.En daarna? Hoe gaat het ondertussen met onze hulpverlening?
Nieuwsgierig
Als bestuurder bij enkele zorg- en welzijnsorganisaties ben ik erg nieuwsgierig naar de plaats die spiritualiteit vandaag in de hulpverlening krijgt. Net als Lleshi en andere auteurs beschouw ik spiritualiteit als het menselijk vermogen waarmee we ons verbinden met anderen, en eventueel met ‘iets’ dat ons overstijgt. En waarmee we zin geven aan het leven.
Dat zingevende vermogen lijkt me broodnodig voor elke zorg- en hulpverlener. Is dit niet de meest essentiële taak van elke vorm van zorg of hulp? Zorgvragers bijstaan in hun proces van zingeving, wat de hulpvraag ook is.
Weerstand
Ik stel echter vast dat spiritualiteit in hulpverlening veel weerstand oproept. Of onverschilligheid. Of althans geen prioriteit krijgt. Ik begrijp dat. Onze visie op hulp, therapie of zorg schijnt nog weinig ruimte te laten voor ambivalente zaken als zingeving, genade, religie, levensbeschouwing, spirituele ervaringen.
Emancipatie, autonomie, zelfsturing, empowerment, beslissingen ondersteunen, zijn de kerntaken. Hoe kan daarbij in godsnaam spiritualiteit van dienst zijn? Ook ik heb geen pasklaar antwoord.
Creatief
Oude terminologie past niet meer bij het wereldbeeld en levensaanvoelen van de moderne mens en de hulpverlener van vandaag. Als we het zingevend vermogen van mensen willen voeden, ondersteunen en laten openbloeien, hebben we nieuwe en creatieve kaders, woorden en ideeën nodig.
‘We hebben nieuwe, creatieve kaders nodig.’
Dat we ze nodig zullen hebben, staat vast. Hoe kunnen we anders antwoorden op radicale vragen die op ons afkomen? En die vragen zijn er elke dag: Wat is onze visie op handicap wanneer elke zwangere in België een terugbetaalde NIPT-test krijgt aangeboden? Wat betekent levensmoeheid wanneer we daarvoor euthanasie overwegen? Hoe houden we het hulp verlenen vol in het licht van de tragische groei van kinderarmoedecijfers? …
Ik houd mijn mailbox wijd open voor mensen die hierover mee willen denken. En misschien sluit je graag aan bij ons lerend netwerk zin-zoekers?
Reacties [9]
Als je het Plantin Moretus museum in Antwerpen bezoekt, stel je vast dat 400 jaar geleden in Europa een belangrijke groep mensen het Grieks, Latijn en Hebreeuws beheersten. Deze talen, die de (etymologische) sleutels van onze moderne talen en beeldkaders zijn, gingen grotendeels verloren. Als we er niet in slagen om opnieuw te ‘hertalen’ beschikken we ook niet meer over een begrijpelijke geloofstaal. En dan is het erg stil tussen gelovigen.
Als orthoagogisch directeur in een organisatie voor mensen met een verstandelijke beperking en vrijwillige aalmoezenier in de gevangenis is zingeving onlosmakelijk verbonden met de hulpverlening. We willen met vzw UIT-stap een transitiehuis uitbouwen voor gedetineerden, waarbij één van de hoofdpeilers zingeving is. En we durven zelfs te stellen: zonder ‘zin’ geen verandering. Heel wat gedetineerden vragen soms heel praktisch hulp, maar in het gesprek blijkt hun vraag dan veeleer één van de zin van hun bestaan. En zeker vanuit het christelijk geloof hebben we heel wat aan te bieden. Door enkele mensen die in de naam van Jezus Christus verkeerde dingen gedaan hebben, hebben we inderdaad altijd eerst te maken met weerstand. Net zoals ik indertijd, hebben ze het kind met het badwater weggegoten.
Als bijdrage in de beantwoording wil ik verwijzen naar t boek ‘Het Emotionele DNA’ van Prof. Dr. Pierre Capel. O.b.v. wetenschappelijke onderzoeken toont hij aan welke emoties hebben op de expressie van het DNA en welke zinvolle bijdrage bijv. mindfulness levert aan de gezondheid (lichaam én geest).
Dat hulpverleners t wel eens eng vinden of zichzelf niet capabel beschouwen, hoor ik ook wel vanuit het veld.
De geestelijke verzrging van t MST stelt vaak: we gaan belangeloos het gesprek aan en praten over de onderwerpen welke de patiënt wenst. Dat principe zou ieder mens kunnen hanteren.
Wat ik zo aantrekkelijk vind aan de spirituele hulpverlening is dat de mens, alszijnde perfect wezen, centraal staat. Een plek waar je mag zijn wie je bent. Met al je imperfecties, eigenaardigheden en pijnpunten en zonder dat je bestempeld wordt. Waarin de mens centraal staat en niet de DSM. Dat je weer leert durven voelen ipv aan de chemische troep moet. Het gaat over verbinden, acceptatie en liefhebben ipv stigmatiseren. Denken in mogelijkheden ipv in systemen. De reguliere hulpverlening schiet echt tekort!
Als psycholoog / coach merk ik dat spiritualiteit en zingeving meer en meer onderwerpen van gesprek worden. Is er meer in het leven dan ik alleen, is het leven maar dat wat ik nu leidt, ik ben eenzaam, ik wil mij nuttig voelen, ik wil zorgen voor…, ik geloof wel in een soort energie,… Uitspraken die ik hoor ik mijn praktijk.
In mijn eigen leven vind ik verbinding met mensen en met Iemand die mij overstijgt en draagt ook belangrijk. Vandaar dat ik misschien heel alert ben voor die behoefte aan verbinding bij cliënten.
Sterke bijdrage die doet nadenken en een creatief appel inhoudt.
Spiritualiteit is bij ons in het Namaste-huis (www.namaste-huis.be) een geïntegreerde dimensie. Inspirerend is o.a. de existentiële visie op welzijn (www.existentieelwelzijn.be) waarbij de spirituele dimensie een duidelijke plaats krijgt. Ook de Psychosynthese blijft van bij de start (1987) sterk inspireren. Ook daar onderkent men een duidelijke spirituele dimensie.
Het vertrouwen in een ‘innerlijk weten’ ( C. Rogers en E. Gendlin) dat wij o.a. via Focussen bij onze gasten proberen te activeren is wezenlijk. Via deze weg wordt men uitgenodigd zijn gedachten, gevoelens, gewaarwordingen, innerlijke beelden ….toe te laten en groeien er keuzes waar men echt kan achter staan. Voor ons heeft dit alles met Spiritualfeit te maken. Zij roepen het beste in de mens naar voren, appelleren tot groei van zichzelf en anderen. Het heeft alles met liefdevolheid te maken wat ik in deze bijdrage als centraal gegeven terug…
Een boeiend pleidooi. Het vraagt om meer openheid en een omslag in het denken van de opleiding en de professie van het maatschappelijk werk. Het is opvallend hoe de kunsten daar reeds opener voor staan. Slechts één voorbeeld is het project en onderzoek “Beyond the Spoken” van Barbara Raes, verbonden aan het KASK in Gent. Een werkplaats voor hedendaagse rituelen rond onverwerkt verlies in samenwerking met kunstenaars. Ook zij was te gast bij Friedl’ Lesage. Ze schreef er een boekje over “Cafuné”; Academia Press, 2017, 63 p. (paperback), Reeks: Karakters Filosofie en literatuur in zakformaat.
Ik heb het geluk dat ik zelf bij een psycholoog ga waar dit wél kan.
Spiritualiteit is een deel van mezelf.
Ik zit zelf in de hulpverlening en probeer hier ook tactvol mee om te gaan.
Ik ben opvoeder van beroep, heb al op zeer diverse werkplekken gewerkt (bejaardehuis,kribbe,buitenschoolse kinderopvang, buso en instelling voor mensen met psychische aandoening en mentale beperkingen)
Ik heb al vaak de “taboe” rond geloof en spirualiteit gezien.
Ik denk dat er in ons huidige zorgsysteem en maatschappij weinig ruimte wordt voorzien waarin dit bespreekbaar is.
Deels doordat het als onprofessioneel wordt gezien wegens het uiten van eigen mening.
Maar vooral omdat er geen tijd kan gemaakt worden om op creatieve wijze mee om te gaan.
Mensen in de zorg worden meer en meer een nummer zowel zorgvrager als zorgverlener.
En buiten het denkkader gaan is voor beiden riskant, want dan moet je maar elders hulp of werk zoeken.
Voor de voorzieningen zelf is het ook riskant omdat zijzelf geen standpunt durven innemen uit schrik om iemand te discrimeren en nuances moeilijk zijn om duidelijk te maken aan hun personeel.
Dit klinkt zeer negatief, maar die dreiging hangt er wel.
Zeker lezen
Evi Hanssen: ‘Palliatieve zorgverleners zijn de vroedvrouwen van de dood’
‘AI biedt enorme kansen voor sociaal werk’
Monsterbrouwsel Fentanyl: ‘Ik wil het niet zien, maar kan niet stoppen met kijken’
Functionele cookies Altijd actief
Voorkeuren
Statistische cookies
Socialemediacookies