Verlies van werkloosheidsuitkering: ‘Sociaal-agogisch werk hard getroffen’

Personeelstekort

Het Departement Sociaal Agogisch Werk (HOGENT) en vergelijkbare departementen aan andere hogescholen leiden studenten op tot professionele bachelors in orthopedagogie en sociaal werk. Deze beroepen zijn erkend als knelpuntberoep vanuit een maatschappelijke nood en een aantoonbaar tekort aan arbeidskrachten.

‘Zij-instromers zullen afhaken door het wegvallen van de uitkering.’

Toch blijft in Vlaanderen de instroom van studenten in deze richtingen dalen. De combinatie van vergrijzing en deze krimpende instroom zorgt voor een ongeziene vervangingsvraag.

Cijfers liegen niet

Om dit tekort tegen te gaan, ondersteunt de VDAB werkzoekenden die zich willen omscholen naar een knelpuntberoep via het behoud van de werkloosheidsuitkering en tegemoetkoming in studiekosten.

Na een grondige screening door VDAB Gent konden in HOGENT al 78 studenten via die weg een opleiding orthopedagogie of sociaal werk starten.  De bijdrage van deze – veelal oudere –  zij-instromers is belangrijk: ze kiezen bewust voor een nieuwe richting om een waardevolle bijdrage te leveren aan de arbeidsmarkt en de samenleving. Dat engagement loont: deze zij-instromers bereiken een studie-efficiëntie, die afhankelijk van de opleiding 10 tot 15 procent hoger ligt dan bij reguliere studenten. Hun levenservaring is een meerwaarde voor jongere medestudenten en het werkveld.

Desastreuze beslissing

De recente beslissing van federaal minister van Werk David Clarinval om de werkloosheidsuitkering na twee jaar stop te zetten, treft werkzoekenden die een driejarige bacheloropleiding volgen extra hard. Dat heeft verstrekkende gevolgen voor studenten, het werkveld, en de samenleving in haar geheel.

Een tweedejaarsstudent ervaart dat zo: “Ik heb bewust gekozen voor een knelpuntberoep omdat de overheid dat aanmoedigde en om meer kans te hebben op de arbeidsmarkt. En nu, net voor het laatste jaar, laten ze me vallen.”

Zij-instromers, vaak met gezin en financiële verplichtingen, zullen afhaken door het wegvallen van de uitkering. Dat is niet alleen een persoonlijk drama, maar ook een gemiste kans voor de samenleving. Een eerstejaarsstudent is duidelijk: “Het is absurd om mijn uitkering af te pakken terwijl ik studeer voor een beroep waar de maatschappij zo veel nood aan heeft.”

Stokken in de wielen

Afgestudeerden in het sociaal–agogisch studiegebied zijn opgeleid om mensen te activeren. Via hun professionele tussenkomsten op diverse plaatsen, werken zij eraan om iedereen aan boord te nemen en te houden.  De beste manier om werkzoekenden toe te leiden naar de arbeidsmarkt is een goede trajectbegeleiding, door sociaal werkers, orthopedagogen of HR-medewerkers.

Rem je de opleiding van deze studenten af dan zijn er veel benadeelde partijen, onder andere hulpvragers, mensen die op zoek zijn naar een job en verantwoordelijke werkgevers.

Naar het OCMW

Als voor deze groep van studenten de werkloosheidsuitkering na twee jaar stopt, zal dat ook zorgen voor een toename van hulpvragen bij het OCMW. Dat gaat zelf al gebukt onder een nijpend personeelstekort. Ironisch genoeg zullen sociaal werkers in opleiding binnenkort zelf een beroep moeten doen op het OCMW.

‘Ironisch genoeg zullen sociaal werkers in opleiding binnenkort zelf een beroep moeten doen op het OCMW.’

Een tweedejaarsstudent getuigt “Samen met mijn partner voelde ik me genoodzaakt om onze financiële situatie opnieuw grondig te bekijken en te berekenen hoe ik mijn derde jaar zou kunnen overbruggen zonder financiële tegemoetkoming. De conclusie was even simpel als pijnlijk: dat lukt niet.”

Besparingslogica

En moet je vandaag een beroep doen op het OCMW, dan is niet zeker of er meteen een oplossing uit de bus komt: het is een publiek geheim dat deze organisaties kampen met een uitermate hoge case-load en een tekort aan sociaal werkers.

Lees ook

Wordt sociaal werk een knelpuntberoep?

Om die druk op te vangen, trok de federale regering 400 miljoen euro uit. Die zal ingezet worden op basis van het aantal mensen die het OCMW activeert.  Voor die activering moeten OCMW ‘s dan opnieuw samenwerken met de arbeidsbemiddelaars van de VDAB, die in een hervorming met drastische jaarlijkse besparing terechtkomen.

In deze besparingslogica van het huidige politiek klimaat wordt het recht op werk verengd tot een individuele plicht, en niet meer gezien als een collectieve verantwoordelijkheid van overheid en samenleving.

Beleidsmaatregel zonder realiteitszin

Het argument dat werkzoekenden in opleiding na twee jaar een leefloon kunnen aanvragen, houdt geen rekening met de realiteit. Samenwonenden met een werkende partner komen hier bijvoorbeeld niet voor in aanmerking, wat gezinnen in de problemen brengt. Het is onrechtvaardig om mensen die met de belofte van financiële steun aan een opleiding zijn begonnen, halverwege de rit in de steek te laten. Dit ontmoedigt huidige en potentiële nieuwe studenten.

‘Het stopzetten van deze maatregel zal de tekorten in het sociaal-agogisch werkveld alleen maar vergroten.’

Het stopzetten van deze maatregel zal de tekorten in het sociaal-agogisch werkveld alleen maar vergroten. Dit is een beleid dat niet alleen sociaal werkers en orthopedagogen in spe treft, maar ook de kwetsbare groepen die zij straks zouden ondersteunen.

Daar ligt ook het engagement van deze tweedejaarsstudent: “De motivatie die ik voel om dit diploma te behalen en sociaal werker te worden is groot. Dit gaat niet alleen om mezelf, maar ook om het toekomstperspectief dat ik straks wil doorgeven aan anderen. Als sociaal werker (in spe) heb ik dat nodig om mensen in kwetsbare posities te inspireren en te versterken.”

Politieke bubbel

Het is tijd voor doortastende antwoorden met oog voor menselijk kapitaal. Dit kan alleen via een doordachte samenwerking tussen werk, onderwijs en welzijn, met het oog op het bouwen aan een geïntegreerd beleid dat de eigen politieke bubbel overstijgt.

‘Wij roepen de regering op om deze maatregel te herzien.’

Wij roepen de regering op om deze maatregel te herzien. Het is van cruciaal belang dat mensen die zich willen omscholen naar een knelpuntberoep, de nodige financiële steun blijven ontvangen gedurende de volledige duur van hun opleiding. Of zoals een eerstejaarsstudent dat zelf stelt: “Ik voel me student, geen werkloze. Maar deze maatregel dreigt mij binnenkort te reduceren tot iemand zonder uitkering, zonder diploma sociaal werk én zonder toekomstperspectief.”