‘Neem tijd om deze intense periode te verteren’

Zolang we maar iets kunnen doen

Het coronavirus treft ons allemaal.

Iedereen zoekt mee naar oplossingen om met deze situatie om te gaan. We proberen zo veel mogelijk contact te vermijden. Scholen en winkels sloten hun deuren. Mensen met mondmasker duiken op in het straatbeeld. Onze handen wassen we meermaals per dag met grote zorg. Dagelijks vieren we om acht uur onze helden. We werken hard om onszelf en anderen te beschermen. Zo lang we maar iets kunnen doen.

Nochtans beleef ik momenteel weinig vreugde aan mijn werk en gezinsleven. Dat wat mijn leven anders zo kleurrijk maakt, is er niet meer. De mensen die normaal mijn huis en praktijk binnenwandelen zie ik nu online. Op een scherm. Ik mis hun glans, hun kleur, hun fysieke aanwezigheid. Het is een verbleekte versie van de realiteit.

‘Dat wat mijn leven anders zo kleurrijk maakt, is er niet meer.’

Mijn dochter van acht barst voor het slapengaan in tranen uit omdat ze haar favoriete oma mist. Met videobellen neemt ze geen genoegen meer. Mijn vijfjarige zoon luistert steeds naar hetzelfde luisterverhaal, urenlang, doelloos liggend op zijn bed. Ik vind het schrijnend en zorgwekkend.

“Afstand houden redt levens”, wordt ons op het hart gedrukt. Maar hoe ver gaan we daarin? Soms voelt het alsof we met een botte bijl in onze samenleving hakken in plaats van precies te snijden met een fijn, maar scherp mes.

Andere copingstrategieën

Met sommige problemen moeten we op een andere manier omgaan dan enkel dingen te doen. We kunnen de schade zo veel mogelijk proberen in te dijken, maar zijn beperkt in onze mogelijkheden. Niet alles is op te lossen. Kunnen we van deze crisis niet gebruikmaken om onze beperkingen en kwetsbaarheid meer toe te laten en te erkennen?

‘Laten we stilstaan bij wat dit met ons doet. Onze wonden likken. De illusie van controle loslaten.’

Laten we stilstaan bij wat dit met ons doet. Onze wonden likken. De illusie van controle loslaten. Aanvaarden in plaats van ons ertegen te blijven wapenen. Onszelf en anderen nabij blijven in plaats van afstand als onwrikbare norm hanteren. Kortom, copingstrategieën die meer in de lijn liggen van ‘zijn’.

Vleugje zachtheid in dit harde bestaan

De concrete invulling is voor iedereen anders. In ons gezin hebben we alvast de afspraak gemaakt om elke week pannenkoeken te eten. Dit ritueel brengt warmte, troost en verbinding. Een vleugje zachtheid in dit harde bestaan.

Mijn ouders stuurden deze week een postpakket naar onze kinderen met een wel heel bijzondere inhoud: de knuffelbeer die mee in bed mag als de kinderen bij hen komen logeren. Hij miste hen te zeer en verstopte zich in een doos om tot bij ons te geraken. Mooi afgestemd op onze kinderen hun emotionele nood. Nabij zijn vanop afstand.

Zijn in plaats van doen

Laten we met z’n allen meer inzetten op dit zijn. De steriele samenleving die we gecreëerd hebben ombuigen naar een warme, betrokken plek. Een samenleving waarin we niet enkel hoeven doen, maar dus ook gewoon kunnen zijn. Waarin we onze beperkingen onder ogen zien en onze kwetsbaarheid een volwaardige plaats geven.

Laten we, als we terugkeren naar de werkvloer, uitgebreid de tijd nemen voor een kop koffie of een lunch met de collega’s en bijpraten over de voorbije periode. Niet alleen de koffie en de lunch zullen verteerd worden, maar ook onze zorgen, ervaringen en emoties.

‘Laten we de steriele samenleving ombuigen naar een warme plek.’

Mogelijks halen we op het werk de doelstellingen van dit jaar niet meer. Maar na de lockdown onmiddellijk in zesde versnelling schieten, kan toch niet compenseren wat verloren ging. Als we voldoende kwalitatief werk willen blijven afleveren, is het belangrijk om zorg te dragen voor onszelf en onze collega’s.

Dat kunnen we doen door er voor elkaar te zijn, te luisteren en bewust aandacht te hebben voor elkaar. Grenzen en beperkingen van werknemers en teams aanvaarden. Ruimte maken voor wat inspireert en begeestert. Zo tillen we iedereen naar een hoger niveau.

Op school

Geef op school voorrang aan uitgebreide klasgesprekken. Dit geeft kinderen en jongeren de kans om op verhaal te komen en te landen na deze duizelingwekkende vlucht. Laat hen delen hoezeer ze hun familie en vrienden gemist hebben, vertellen hoe bang ze geweest zijn of ook hoe fijn het was zo intens samen te zijn met hun ouders, broers en zussen.

‘Geef jongeren de kans om te landen na deze duizelingwekkende vlucht.’

Zo brengen we kinderen cruciale vaardigheden bij zoals niet-oordelend luisteren, delen wat er in je omgaat, anderen nabij zijn en troosten en getroost worden. De eindtermen worden dit schooljaar misschien niet gehaald, maar het geeft kinderen wel de kans zich te ontwikkelen tot rijkere mensen.

Samen spelen, sporten, musiceren en creatief bezig zijn kunnen deze klasgesprekken afwisselen. Licht en lucht voor donkere dagen. Spreken zonder woorden. Verbinding als medicijn tegen de pijn van het afgesneden zijn.

Bijzondere dagen vanuit ons kot

De voorbije weken maakten we belangrijke familiegebeurtenissen noodgedwongen vanuit ons kot mee: verjaardagen, Pasen, misschien een huwelijk, geboorte of overlijden. Bijzondere dagen die doorgaans ruimer beleefd worden dan enkel in het gezin.

Willen we dat deze gebeurtenissen nog opgemerkt, gevierd of herdacht worden eenmaal we onze familie- en vriendenkring terugzien? Hebben we er nood aan om ze nog even te markeren? En hoe?

Wat hebben we nodig?

Deze vragen kunnen we onszelf ook als gemeenschap stellen: wat hebben we nodig eens het ‘overleven’ voorbij is en het ‘leven’ terug aangevat kan worden?

De overgang zal heel gradueel plaatsvinden. Zullen we ook een eindpunt zetten achter deze periode, zodat we aan een nieuw begin kunnen starten? Zijn er dingen die we graag willen meenemen uit deze periode? Willen we iets aanstippen?

‘Kleine en grote vragen zijn op hun plaats bij zo’n intense periode.’

Kunnen of willen we dingen achterlaten? Zijn onze prioriteiten nog steeds dezelfde? Welke keuzes maken we, bijvoorbeeld wanneer we het hebben over de verdeling van budgetten? Zijn er zaken die we willen herbekijken? Wat voor gemeenschap willen we in de toekomst eigenlijk zijn?

We moeten de tijd nemen om deze intense periode te verteren. Kleine en grote vragen zijn op hun plaats. Vragen die uitnodigen tot stilstaan. Het doen even laten voor wat het is, en gewoon zijn.