Koningin Mathilde
De aandacht voor geestelijk welzijn in Vlaanderen is ontoereikend en verwaarloosbaar. We zijn al snel tevreden met Koningin Mathilde die het startschot geeft van een overigens zinvolle actie als Te Gek!? We zijn ook blij met ludieke evenementen als de Rode Neuzen van Q-Music. Maar verder blijft het stil.
‘België staat aan de top in Europa met hoge zelfdodingscijfers.’
Taboedoorbrekende initiatieven zijn zinvol maar in de dagelijkse praktijk gebeurt er te weinig op vlak van preventie, hersteldenken en het meer toegankelijk maken van de geestelijke gezondheidszorg. België staat nog steeds aan de top in Europa van landen met hoge zelfdodingscijfers. België staat aan de top in Europa voor het gebruik van psychofarmaca.
Bevoegde ministers De Block en Vandeurzen doen hun best maar veranderingen gaan te traag en niet ver genoeg. Het budget voor geestelijke gezondheidszorg in ons land blijft beschamend laag. Het lijkt alsof de politiek van het thema geestelijke gezondheidszorg liever ver weg blijft.
Preventie
Het houdt mij niet tegen om hen toch enkele tips te geven. In de eerste plaats is er nood aan meer en betere preventie. Veel psychische problemen kunnen beperkt of voorkomen worden wanneer er in het onderwijs ruimte komt voor lessen mentale hygiëne en psycho-educatie.
De Leuvense professor psychologie Filip Raes (KU Leuven) zegt hetzelfde. In KNACK deed hij onlangs het voorstel om de godsdienstles te vervangen door lessen mentale hygiëne.Knack, 9 september 2015De Gentse professor psychiatrie Kurt Audenaert (UGent) stelt dat de kans op een deel onherstelbare hersenschade toeneemt naarmate depressies langer duren en onbehandeld blijven.
Zijn dit geen argumenten om jongeren aan te leren hoe ze signalen van psychische kwetsbaarheid moeten herkennen? Om hen enkele vaardigheden aan te leren inzake psycho-educatie?
Ervaringsdeskundigen
De geestelijke gezondheidszorg kan meer en nuttig gebruik maken van opgeleide ervaringsdeskundigen. Aan zorgopleidingen, zorgorganisaties en organisaties voor mantelzorgers de warme oproep: Zet ons in!
Ik ervoer zelf hoe hoopgevend en inspirerend herstelverhalen van mensen zijn. Dit is trouwens de reden waarom ik naar buiten kom met mijn persoonlijk herstelverhaal en over mijn behandelingen een boek schreef.Op Sociaal.Net verscheen eerder een interview met Hans Meganck.
Herstel
Het is belangrijk om mensen met een psychische kwetsbaarheid herstelgericht te behandelen. Nog al te vaak zijn we voor psychiaters, psychologen en verpleegkundigen zieke en onmondige patiënten . Nog teveel worden mensen met psychische kwetsbaarheid exclusief ‘medisch-biologisch’ behandeld. Psychisch kwetsbare mensen hebben vaak nog ondergesneeuwde krachten die weinig of niet worden aangesproken.
‘Er wordt nog teveel medisch-biologisch behandeld.’
Gelukkig zijn er ook goede voorbeelden. Het psychiatrisch centrum Sint-Hiëronymus in Sint-Niklaas is een voorbeeld van een kliniek waar patiënten inspraak krijgen, mee beslissen over de evolutie in het eigen zorgprogramma en vaak ook herstellen.
In psychiatrische afdelingen moet er meer aandacht gaan naar warme ondersteuning en coaching van patiënten. Laat dàt de taak zijn van psychiatrisch verpleegkundigen. Al te vaak brengen ze nu het grootste deel van hun werktijd door met het uitdelen van pillen, het verdelen van maaltijden, verversen van lakens en vooral veel intern overleg en dienstoverdrachten (met gesloten deuren). Zijn dat taken voor medewerkers met een vier jaar durende bacheloropleiding?
Praktijkondersteuner
Zet bij elke huisartsenpraktijk een praktijkondersteuner geestelijke gezondheid. Daar moeten patiënten met psychische moeilijkheden vlug en laagdrempelig terecht kunnen voor een helpend gesprek, groepssessies psycho-educatie, relaxatie, mindfulness of een gerichte verwijzing naar meer gespecialiseerde zorg.
‘Zet bij elke huisarts een praktijkondersteuner geestelijke gezondheid.’
Het Gentse wijkgezondheidscentrum ‘De Brugse Poort’ kan hiervoor model staan. Het zou voor veel mensen de drempel naar de geestelijke gezondheidszorg verlagen.
Meer hulp
Er moet zo vlug mogelijk een terugbetaling komen voor psychotherapie. De plannen worden concreter maar een timing ontbreekt nog steeds. Vraag blijft ook welke behandelingen en therapieën wel of niet worden terugbetaald? Voor mij mag dit beperkt worden tot professionals met een degelijke en erkende therapieopleiding, En dan bedoel ik niet alleen psychologen met een masteropleiding.
Vlaanderen heeft ook nood aan meer psychiaters. Het is op dit moment moeilijk om een psychiater te vinden die nog nieuwe patiënten aanneemt. Vaak gelden lange wachttijden. Jongeren die geneeskunde studeren, kiezen meestal voor een andere specialiteit. Vaak omwille van economische redenen.
‘Vlaanderen heeft nood aan meer psychiaters.’
Een chirurg of andere arts die meer technische prestaties uitvoert, wordt beter gehonoreerd. Een psychiater die voor één raadpleging 75 euro aanrekent, verdient amper meer (misschien zelfs minder) dan een huisarts. Hier klopt iets niet.
Psychofarmaca
Er is nood aan meer neutraal wetenschappelijk onderzoek. Het is nog veel te weinig gekend hoe bepaalde psychofarmaca werken of wat het effect is van de verscheidene stromingen in de psychotherapie. Het recent in de openbaarheid gekomen schandaal over de nadelige effecten op jongeren van een antidepressivum als seroxat is hiervan (helaas) een voorbeeld.
Ergerlijk is ook de onenigheid binnen de medische wereld over de werkzaamheid van antidepressiva. Sommige artsen verkondigen openlijk dat antidepressiva enkel een placebo-effect hebben. Andere artsen geloven wel in antidepressiva.
Waar sta je dan als patiënt? Zeker als je voelt dat voor jou die specifieke medicatie net wel helpt.
Openheid
Maar het is niet allemaal kommer en kwel. Positief is de openheid die ik bij veel mensen merk, niet alleen bij mensen die actief zijn in het Vlaams herstelplatform en de Vlaamse Vereniging voor Geestelijke Gezondheid. Maar ook bij mensen die werken in de geestelijke gezondheidszorg, bij psychiatrisch verpleegkundigen, therapeuten, directies, stafmedewerkers en medische raden.
Werken met psychisch kwetsbare mensen en hun omgeving is een zware job. Deze mensen verdienen alle steun en respect.
De meeste mensen met een psychische kwetsbaarheid willen omwille van het taboe en allerlei stigma’s liever niet praten en getuigen over hun leefsituatie. Ik probeer voor hen een spreekbuis te zijn. Via getuigenissen en lezingen probeer ik in de samenleving meer openheid te creëren. Ik doe dat trouwens niet alleen. Lotgenotenorganisaties als Ups & Downs en Uilenspiegel trekken mee aan de kar.Hans Meganck krijgt zaterdag 10 oktober, samen met Brenda Froyen, de vierde Ups & Downs prijs uitgereikt.
Stilte
Toch blijft het op macroniveau en in de politieke wereld opvallend en ondraaglijk stil. Al zal dat deze week wellicht iets anders zijn.
Laten we hopen en oproepen dat beleidsmakers ook na 10 oktober denken aan een geestelijk gezond Vlaanderen. Er is nog werk aan de winkel.
Reacties [2]
Proficiat aan mr . Meganck om op deze wijze te appelleren en enkele m.i. waardevolle suggesties aan te leveren. Psychische ziekte en kwetsbaarheid zijn ondanks goede initiatieven (CM, Te gek …) nog steeds een onwaarschijnlijk maatschappelijk taboe, waarvoor we zelfs geen toereikende woordenschat hebben. Onbegrip en gebrek aan respect gaan hand in hand en zetten de levenskwaliteit van psychisch kwetsbare mensen verder onder druk. Daar hebben we maatschappelijk gezien een bérg werk te verzetten. Wat ik graag toevoeg aan het lijstje minpunten in de zorg voor psychisch kwetsbare mensen, is mijn overtuiging dat er veel kaf tussen het koren is in het aanbod aan hulpverleners. Teveel helpers zitten verstrikt in ‘hun’ psychologische stroming/visie, zijn niet meer in staat die visie in vraag te stellen, laat staan zich te laten inspireren door een stroming die meerwaarde zou kunnen bieden. Het zorgaanbod is daardoor m.i véél te weinig vraaggestuurd, de onmacht aan de kant van de patiënt te groot. Daar zit mijn enige terughoudendheid om psychologische hulp terugbetaalbaar te maken: ik geloof grofweg niet in de kwaliteit van de slordige helft van de therapeuten in het residentiële en ambulante aanbod. Terugbetaling, ja, op voorwaarde dat er meer garanties zijn voor zorg vanuit een permanent in beweging zijnde visie, voor kwaliteit, voor betrokkenheid, voor continuïteit, voor respect en voor participatie van diegene waarover het gaat: de patiënt en zijn familie, zij moeten immers samen verder. Ik vind het niet gezond dat een student die actief psychologische hulp zoekt, op enkele maanden tijd 4 op elkaar volgende therapeuten toegewezen krijgt. Ik vind het niet gezond dat een patiënt in een universitair ziekenhuis zich meer studieobject voelt dan hulpvrager, door de steeds wisselende stroom assistenten, terwijl diezelfde patiënt van diezelfde assistenten noch continuïteit noch return ervaart. Ik vind het ongezond dat een opname in een psychiatrische ziekenhuis niet standaard eindigt met een oprechte bevraging die de voorbije aanpak evalueert. Wat een erkenning voor de patiënt zou dat zijn. Wat een bron van suggesties zou dat opleveren…
“Zondermeer een moedige getuigenis en een inspirerend artikel met zinvolle suggesties op verschillende echelons, van preventief tot residentieel curatief, en binnen verschillende domeinen, van het onderwijs tot het ministerkabinet.
Maar allicht zou de grootste stap voorwaarts er één zijn waarin we kiezen voor een ander maatschappijmodel. Ik refereer graag naar de verhelderende inzichten van Paul Verhaeghe en Dirk De Wachter. Niet de mens maar de samenleving is ziek. Het credo van de neoliberale vrijemarkteconomie is niet meer geloofwaardig en botst reeds lang op zijn sociale en ecologische grenzen. Indien we hier geen werk durven van maken zullen we steeds achter de feiten blijven aanhollen en dweilen met de kraan open. En de politiek wordt gegijzeld door de almacht van het grootkapitaal. Gelukkig toont de auteur in zijn artikel aan dat kleine initiatieven aan de basis weldegelijk een verschil kunnen maken. Een hoopvolle boodschap die navolging verdient”
Zeker lezen
Evi Hanssen: ‘Palliatieve zorgverleners zijn de vroedvrouwen van de dood’
‘AI biedt enorme kansen voor sociaal werk’
Monsterbrouwsel Fentanyl: ‘Ik wil het niet zien, maar kan niet stoppen met kijken’
Functionele cookies Altijd actief
Voorkeuren
Statistische cookies
Socialemediacookies