Snakken naar de zomer
Kinderen en jongeren snakken naar de zomervakantie.
Thuisonderwijs en de kleine sociale bubbels van de voorbije maanden lieten littekens na bij de jongste inwoners van ons land. Mentaal en sociaal. Ze hebben last van stress en voelen zich moe of eenzaam.
‘De voorbije maanden lieten littekens na bij de jongste inwoners van ons land.’
Ze willen ongedwongen spelen, rondhangen en elkaar ontmoeten. Dat geeft hen nieuwe ruimte om zich te ontplooien.
Sportmonitoren, jeugdwerkers, kunstenaars, begeleiders van de kinderopvang, buurtsportanimatoren, pleintjeswerkers… Ze steken deze zomer allemaal een stevig tandje bij zodat kinderen en jongeren hun batterijen kunnen opladen.
En toen kwam de zomerschool: meer van hetzelfde?
De plannen voor zomerscholen drukken kinderen en jongeren nogmaals met de neus op de opgelopen leerachterstand. Er worden duidelijke leerdoelen vooropgesteld, met als voornaamste objectief: educatieve pijnpunten wegwerken. Pijnpunten bij de leerlingen, vanuit het perspectief van de leerkracht. Met een focus op de dingen die ze nog niet kunnen.
Die negatieve benadering vertaalt zich ook in het enthousiasme van kinderen en jongeren. Slechts 5 procent wil graag deelnemen aan deze zomerscholen. Bijna de helft vindt het ronduit een slecht idee. Zij vrezen extra toetsen en taken. Ze vrezen hun felbegeerde vrije tijd te verliezen.
Wij schieten het idee van zomerscholen niet per definitie af, maar gaan in tegen de schoolse insteek. Daarmee motiveer je kinderen en jongeren niet wanneer ze net alle stress van zich willen afschudden.
Ik voel me goed, ik leer bij
Wat wel werkt?
Stuur jongeren op ontdekking. Laat hen experimenteren, vanuit hun eigen interesses. Stel hun talenten centraal in plaats van de kennis en vaardigheden die de samenleving verwacht. Met andere woorden: verbreed de definitie van leren. En leg de focus op het zelfvertrouwen en het welzijn van kinderen en jongeren. Lichamelijk, mentaal en sociaal.
‘Stuur jongeren op ontdekking.’
Want kinderen en jongeren kunnen zich maar ontplooien als ze goed in hun vel zitten. Formeel leren in de zomer draagt daar niet toe bij. Dat doorbreekt net het moment van rust en vrijheid waar zij na al die maanden van sociaal isolement zo naar uitkeken.
Creëer dus in de eerste plaats ruimte waar kinderen op een speelse manier samen met leeftijdsgenoten de wereld verkennen. Zo leren ze vanzelf die wereld vormgeven. Zo leren ze hoe ze er een plek in verwerven, hoe ze gezien en gehoord kunnen worden. Informeel leren is minstens even belangrijk om te groeien.
Hierin wordt ook de unieke meerwaarde van jeugdwerkers zichtbaar. Jeugdwerk is nuttig om wat het betekent voor kinderen en jongeren, niet omdat volwassenen er een doelstelling aan koppelen. Daarin onderscheidt het jeugdwerk zich van de school. Daarom hebben jongerenwerkers zo’n essentiële rol: zij kunnen deze zomer mee vormgeven, maar dan vanuit het perspectief van kinderen en jongeren. Niet alleen voor hen, maar ook met hen.
Verplicht of vrijwillig: een keuze die er geen is
Een ‘klassieke’ invulling van zomerscholen creëert bovendien een pervers neveneffect. Het legt de verantwoordelijkheid voor de opgelopen leerachterstand niet bij de stilstand tijdens de coronacrisis, maar bij kinderen, jongeren en hun ouders.
‘Zomerscholen creëren een pervers neveneffect.’
Als zij hun vrije tijd in juli en augustus niet opofferen om leerachterstand in te halen, worden zij daar in september op afgerekend. Misschien wordt het al dan niet bijwonen van een zomerschool wel een stok achter de deur bij twijfel over een A-attest?
Dat is oneerlijk. Kinderen en jongeren hebben het recht hun zomervakantie in te vullen zoals zij dat willen. Wie een vakantiejob doet om lesmateriaal aan te kopen, wie zorgt voor broers en zussen in de zomer of kinderen begeleidt op zomer- en sportkampen, mag niet gestraft worden voor die keuze.
Met een flexibele aanpak vanaf september kan een schoolse leervertraging van drie maanden, in een leerloopbaan van meer dan vijftien jaar, toch overwonnen worden?
Zomer voor iedereen
Formeel en schools leren, in de zomer, verengt opgroeien tot het afwerken van leerplannen en het behalen van eindtermen. Laat ons deze zomer liever investeren in vrijetijdskansen en ontmoetingsmomenten voor kinderen en jongeren. Ongeacht de omstandigheden waarin ze opgroeien.
Zo kunnen zij alles wat er de voorbije maanden gebeurde op hun eigen manier verwerken, zonder bijkomende stress of verplichtingen. Dat is de beste garantie dat kinderen en jongeren met opgeladen batterijen het nieuwe schooljaar kunnen aanvatten.
Reacties [4]
Ik begrijp de reactie van de voorgaande lezers en zou er in normale omstandigheden ook mee akkoord gaan. Alleen zijn het nu geen normale omstandigheden. Ikben het er als leerkracht volledig mee eens dat we de jongeren nu vooral de tijd moeten geven om de afgelopen periode te verwerken. Ik sta volledig achter de voorstellen uit de reacties voor een ‘gewone’ periode. Vandaag lijkt het mij vooral belangrijk dat jongeren en leerkrachten de batterijen opladen voor september.
Wetenschappelijk onderzoek toont aan dat zomers leren wel degelijk werkt. Op voorwaarde dat het leeraanbod door gekwalificeerde leerkrachten wordt gedaan én dat de activiteiten afgewisseld worden met sport en spel. Helpen we kinderen vooruit door school als saai af te schilderen? Of door leren enkel te verbinden met dat saaie schoolse?
Het lijkt wel of het voor ‘jeugdwerk’, ik veralgemeen even, niet over leren mag gaan in de zomer. Nochtans is het perfect mogelijk om heel veel activiteiten (op het speelplein en elders) in de zomer met leren te verbinden. Leuke activiteiten, die nieuwsgierigheid aanwakkeren, maar die ook over taal en rekenen gaan.
Neem zeker eens een kijkje op provincieantwerpenleert.be om te kijken hoe de provincie Antwerpen op haar grondgebied voor heel wat kwetsbare kinderen leerkransen wil aanbieden.
Ik ben het hiermee eens. Het is super jammer om te merken dat er in een negatieve spiraal wordt meegegaan terwijl er veel leerkrachten, scholen, locale overheden,… hun best doen om van zomerscholen net de plek te maken waar ze in een ongedwongen sfeer wel kunnen leren, spelen en ontmoeten (en inderdaad leren in de brede zin van het woord, wat niet wegneemt dat we het niet kunnen hebben over hoe we leerlingen nog sterker kunnen laten leren lezen en schrijven of rekenen – maar we beseffen heel goed dat dit meer inhoudt dan enkel aan een bank zitten met de leerkracht die frontaal lesgeeft en de leerlingen die dicteegewijs ontvangen en reproduceren – een bewegingsleerkracht kan samen met een andere leerkracht verbinding maken en tijdens een bewegingsles co-teachinggewijs aan de hand van een bewegingsparcours maaltafels oplossen). Het zegt veel over een visie als er automatisch bij het woord ‘school’ aan ‘saai, demotiverend en niet-speels’ wordt gedacht. Begrijpen jullie deze nuancering?
eens met leen dus ;)
Zeker lezen
Evi Hanssen: ‘Palliatieve zorgverleners zijn de vroedvrouwen van de dood’
‘AI biedt enorme kansen voor sociaal werk’
Monsterbrouwsel Fentanyl: ‘Ik wil het niet zien, maar kan niet stoppen met kijken’
Functionele cookies Altijd actief
Voorkeuren
Statistische cookies
Socialemediacookies