Lief & leed

Savoureren

Je kan boeken indelen op verschillende manieren. Er zijn boeken om je intellectuele honger te stillen, boeken om even in een andere wereld te zijn, boeken om in één adem uit te lezen, boeken om van te genieten en boeken om langzaam en rustig uit te lezen.

‘De band met de cliënt is de essentie.’

Die laatste zijn boeken die je niet ineens uitleest. Het zijn boeken waar je met teugjes van geniet. Waar je elke dag een klein stukje in leest om er rustig bij te worden, weglegt, maar in gedachten verzonken blijft zitten om de betekenis ten volle te laten doordringen. Dikwijls is het de moeite om bepaalde passages enkele dagen, maanden, jaren later nog eens te lezen, met andere ogen.

Het zijn vooral boeken die je raken, doen nadenken over jezelf, over je werk… Je moet je bedwingen om ze niet in één ruk uit te lezen, maar je beseft dat je dan de rijkdom onrecht aandoet. Het zijn boeken die veel meer vertellen dan wetenschappelijke teksten over een onderwerp.

De band met de cliënt

Zo’n boekje is Lief & Leed van Peter Rober. Hij brengt in korte stukjes verhalen uit zijn praktijk als psychotherapeut. Ze leren dat de essentie van psychotherapie de band is die men opbouwt met de cliënt. Eigenlijk geldt dat voor elke vorm van hulpverlening.

De cliënt vraagt om hem niet te zien als een geval, een diagnose. Wel als iemand met een verhaal. Een verhaal van pijn, inzet en mislukkingen, maar ook van vreugde en sterkte in moeilijke omstandigheden. Het zijn verhalen die aantonen dat men elkaar maar echt kan ontmoeten in het wederzijds erkennen van beperkingen, falen en mislukken ondanks grote inspanningen.

Herman De Coninck

Het boek bestaat uit stukjes van enkele bladzijden, in korte zinnen. Het doet denken aan sommige gedichten van Herman De Coninck. Die lijken ook eenvoudig, maar zijn tegelijk heel rijk aan betekenis.

Ze gaan over de pijn van het zijn. En toch is het geen deprimerende lectuur. Het is als het luisteren naar een mooi requiem van Mozart of Fauré. Het stilstaan bij verdriet, het beleven geeft net de kracht om verder te gaan.

‘Ze gaan over de pijn van het zijn.’

Wat mij opviel was het dubbele dat aan vele ervaringen zit die beschreven worden. De slechte is niet volledig slecht, het goede is niet volledig goed. Negatieve ervaringen zijn soms bron van kracht. Verdriet verwijst naar iets goed dat je verloren hebt.

Beperkingen van therapeut

Zo gaan deze verhalen over het leven zelf, met zijn pijn en zijn rijkdom. Ze leren je iets bij, of herinneren je aan iets dat je eigenlijk al weet maar dat in de maalstroom van het leven op de achtergrond is geraakt.

Maar ze gaan ook over de beperkingen van een therapeut, menselijk, individueel en collectief. 

Dus nu kom ik hier

en wil jij me leren zwemmen.

Ik kan deze therapie wellicht gebruiken,

maar het bootje is even wrakkig,

de zee even woelig

en het onrecht in mijn bedrijf

– dat me kwaad maakt

en doet vluchten-

blijft even groot

Als je deze teksten leest zal je merken dat echte therapie niet zo vreemd is. Het is stilstaan bij het leven, bij het moeilijke daarvan. Mensen met een diagnose zijn niet zo verschillend van mensen zonder diagnose. Ze ervaren dezelfde moeilijkheden als iedereen, alleen kunnen ze dat soms niet zo goed verstoppen. Na het lezen van dit boekje kan je je de vraag stellen of het wel verstandig is om die moeilijkheden te verstoppen voor anderen.