Meer dan opvoeden

Ouders als regisseurs

Opvoeden is een product van de ganse samenleving. Die legt de nadruk op emancipatie en empowerment, op de eigen kracht van gezinnen. En die gezinnen zijn op hun beurt ingebed in een ruimere context, die voor hen een krachtbron kan zijn.

‘De nadruk ligt op de eigen kracht van gezinnen.’

Ouders moeten de regie van de opvoeding in handen nemen en houden. Ouders moeten in onze tijd meer zijn dan opvoeder. Ze moeten ook partners zijn, deelnemen aan de maatschappij en een job hebben. Hoe zij zich hierbij voelen, hun behoeften en verlangens, kortom hun welzijn telt mee én heeft een invloed op hun taak als opvoeder.

Krachtbronnen

Dat ouders opvoeders zijn, is vanzelfsprekend. De meesten beginnen echter onvoorbereid aan deze belangrijke taak. Dat maakt hen kwetsbaar en onzeker. Tegelijk is het besef verantwoordelijk te zijn voor de opvoeding van hun kind ook een sterke krachtbron.

Ook de jongeren, zelfs die met probleemgedrag, worden aangesproken op hun eigen kracht, op hoe zij constructief kunnen omgaan met hun omgeving. Als positief gedrag bevestigd wordt, dan zorgt dit voor meer zelfwaardegevoel en het gevoel iets te kunnen betekenen voor anderen.

Met steun van de omgeving

De auteurs lanceren het begrip maatschappelijk opvoeden. Opvoeden is een taak van de ganse samenleving en is niet enkel gericht op de individuele ontplooiing van kinderen. Het richt zich ook op het samenleven met elkaar in de ruimere maatschappij.

Ook vanuit het eigen, sociaal netwerk krijgen gezinnen steun aangeboden. De eigen omgeving biedt het eerste klankbord, waaraan opvoeding kan getoetst worden.

Sociale binding met familie, de buurt, school of vrijetijdsclubs maakt dat de opvoeding niet enkel een taak is voor de ouders, maar ruimer ingebed wordt. De school is een belangrijke bron van steun, ook in de sociale en emotionele opvoeding, want kinderen brengen er vaak de helft van hun dag door.

Opvoedingsproblemen

Als er opvoedingsproblemen zijn, wordt nog te vaak met het vingertje gewezen naar de ouders. Opvoedingsproblemen zijn echter complex. Niet alleen de ouderpositie is hierbij belangrijk, ook kindfactoren spelen een rol. Zo wordt in de pubertijd de invloed van vrienden groter dan die van de ouders.

‘Te vaak wordt met het vingertje gewezen naar de ouders.’

Daarom is het belangrijk ouders voldoende te informeren over de ontwikkeling en de opvoeding van kinderen. Dat kan via laagdrempelige media zoals internet.

Even belangrijk zijn de eerstelijnsinitiatieven waar ouders terecht kunnen met hun vragen. Bij complexe problemen is er meer intensieve hulp beschikbaar. Laatste aanspreekpunt is de integrale jeugdzorg.

Betrouwbare relaties

Ook de rol van de hulpverlening verandert. De hulpverlener moet solidair zijn met het gezin en gaat er op een positieve, constructieve, steunende manier mee om. Hij gaat naast het gezin staan. Hij biedt geen oplossingen aan, maar gaat samen met het gezin op zoek naar hun eigen krachten.

‘De rol van de hulpverlening verandert.’

Willen we veranderingen beïnvloeden, dan moet er een betrouwbare relatie zijn tussen ouder en hulpverlener. Hierdoor kan een hulpverlener sneller ingrijpen, waardoor meer specialistische en indringende hulp vermeden wordt.

Dit boek bevat heel wat achtergrondinformatie, met telkens aandacht voor het eigen werkveld van de auteurs. Hierdoor wordt er vanuit verschillende posities gekeken naar ouders: wat er vandaag van hen verwacht wordt en hoe je als hulpverlener hiermee omgaat. Bij het boek hoort ook online studiemateriaal, wat zeker een meerwaarde is voor studerende hulpverleners.

Het is ook een positief boek. Het biedt ouders en hulpverleners perspectief en concrete handvatten om op een verantwoorde manier om te gaan met maatschappelijk opvoeden.