Bemoeizorg van A tot Z

Nederlandse praktijk

De aanleiding voor de auteurs om dit boek te maken, is het toenemend aantal initiatieven in Nederland onder de noemer bemoeizorg. Er is heel wat ervaring opgedaan, werkzame aspecten worden duidelijker en beginnend onderzoek naar effecten draagt bij tot betere praktijken. De auteurs brengen al deze zaken in kaart.

Het boek is volledig geënt op het Nederlandse landschap van geestelijke gezondheidszorg en hulpverlening. Het is erg toegankelijk geschreven, maar de veelheid aan erg specifieke afkortingen heeft toch een effect op de leesbaarheid. Achteraan in het boek staat wel een verklarende lijst.

‘Centraal staat outreachende zorg.’

Het boek spreekt een ruime lezersgroep aan. Het kan inspirerend zijn voor professionals die werken met zeer kwetsbare groepen of zich actief tot deze groepen willen richten. Want daarover gaat het. Centraal bij bemoeizorg staat de outreachende zorg ten aanzien van de meest kwetsbare personen in de maatschappij die zelf geen hulpvraag (meer) formuleren.

Vier delen

De auteurs werken bemoeizorg uit in vier grote delen. Eerst geven ze ruim aandacht aan het ontstaan en het huidig veld waarin bemoeizorg zich afspeelt. Ze gaan beknopt in op buitenlandse modellen. Het wordt duidelijk dat er een evolutie is naar een ruime hedendaagse praktijk van bemoeizorg. De verschillende sectoren groeiden naar een eigen invulling.

Het tweede deel is zeer breed en gaat in op de concrete praktijk van bemoeizorg. Tot wie richt bemoeizorg zich? Hoe verloopt het proces met cliënten? Welke basishouding van hulpverleners werkt? Welke ethische dilemma’s steken de kop op?

Daarna komen de huidige praktijken  aan bod en wordt ingegaan op eventuele wetenschappelijke evidentie. Tot slot werpen de auteurs een aantal vragen op die te maken hebben met de toekomstige evoluties in de bemoeizorg.

Door elkaar

Na het lezen van het boek blijven er een aantal zaken nazinderen. Zo worden meerdere definities en benaderingen door elkaar gebruikt. De praktijken in Nederland zijn zeer uiteenlopend. Het is niet van alles duidelijk waarom ze onder de noemer bemoeizorg vallen.

‘Alles krijgt een plek in het vakje van de bemoeizorg.’

Het kan zowel gaan om initiatieven die wijkgericht inspelen op zorgmeldingen van burgers of professionals als om outreachende nazorg bij mensen met een psychiatrische problematiek. Alles krijgt een plek in het vakje van de bemoeizorg.

Ook Vlaanderen heeft heel wat te bieden aan bemoeizorg. Al is het onder andere vormen en namen. Een aantal initiatieven die in Nederland als bemoeizorg gezien worden, beschouwen wij in Vlaanderen ‘gewoon’ als kwalitatieve nazorg.

Kwetsbare groepen

Het wordt zeer duidelijk dat het bereiken van de meest kwetsbare groep in de samenleving een duidelijk en uitgesproken engagement vraagt. Hierbij moet op zeer lokaal niveau en vanuit gezamenlijke doelstellingen nauw samengewerkt worden. Om mensen te bereiken die uit de boot van het regulier aanbod vallen, is gerichte actie nodig.

‘Bemoeizorg vraagt een uitgesproken engagement.’

Het werkt inspirerend om terminologie te zien opduiken als zich aanbieden, presentie, werken met levensverhalen, volhouden. Ze staan haaks t op wat vandaag vaak naar voor wordt geschoven: doelstellingen halen binnen bepaalde termijn, handelingsplannen, efficiëntie.

Van A tot Z

Het boek biedt een ruim ‘A tot Z-overzicht’ van alle aspecten die samenhangen met bemoeizorg. Dat gaat van internationale praktijken en achtergrondinformatie tot ethische aspecten en werkzame methodieken. Het is een beschrijvend en geen opiniërend boek. Het is vlot leesbaar en kan inspirerend werken voor sociale professionals.

De lezer wordt uitgenodigd om stil te staan bij de eigen opdracht ten aanzien van de meest kwetsbare personen in onze samenleving. Vanuit mijn werksituatie had ik graag meer gelezen over bemoeizorg en gezinssituaties, terwijl in het boek vooral ingezoomd wordt op het bereiken van kwetsbare individuen.