De patiënt terug van weggeweest

Veranderingstraject

Het boek schetst het veranderingstraject met de gekende stappen: inzicht geven in het probleem, betrokkenheid creëren bij de stakeholders, een plan van aanpak ontwikkelen, ruimte creëren om hieraan te werken, succeservaringen genereren, aandacht houden op het proces en de vooruitgang te bestendigen.

Ook in dit veranderingsproces werd dit traject gevolgd. Toch was de aanpak verschillend omdat het proces bottom-up werd vormgegeven. En uiteraard botste dit proces op weerstanden die onvermijdelijk bij veranderingen horen.

Twee werelden

Eén van de moeilijkheden was dat twee verschillende werelden met elkaar moesten samenwerken. Je hebt de onderzoekers en zorgethici van de universiteit. Zij redeneren vanuit de theorie en het wetenschappelijk onderzoek. Daarnaast zijn er de medewerkers van het ziekenhuis die in de dagelijkse zorgpraktijk staan. Zij worden geconfronteerd worden met tijdsdruk, efficiëntie, procesverbetering, veiligheidsnormen, klanttevredenheid…

‘Het onderzoek werd gevoerd vanuit de praktijk.’

Om beide werelden dichter bij elkaar te brengen, werd het onderzoek gevoerd vanuit de praktijk. De onderzoekers hebben zich met hun twee voeten in de werkpraktijk gezet. Zo ondervonden ze aan de lijve de moeilijkheden waarmee zorgverleners kampen.

Lief ziekenhuis

Door dat nauw overleg tussen theorie en praktijk rijpte stilaan het concept ‘lief ziekenhuis’. Opzet was om naast organisatorische en technische uitdagingen die de zorg biedt, vooral de patiënt als mens centraal te stellen.

Ook hightech-zorg moet de focus houden op de relatie met de patiënt en zijn specifieke bekommernissen. Interessante vaststelling: soms verschuilen artsen of verpleegkundigen zich achter wetenschappelijke kennis als leidraad voor hun handelen. Daardoor wordt ‘lief zijn’ gemarginaliseerd tot een randverschijnsel in de zorg.

‘Zorgverleners moeten weten wat ‘goed’ is.’

Een geruststellende vaststelling was dat heel veel contacten tussen patiënten en zorgverleners al lopen volgens de kenmerken van menslievende zorg. Voor situaties waarin dit niet het geval is, is verandering aangewezen. Dat kan via kleine interventies, maar zorgverleners moeten vooral goed weten wat ‘goed’ is. Zeker wanneer de zorg complexer wordt, blijft het cruciaal om die invulling van wat ‘goed’ is als kapstok te hebben.

Geen ontspannende lectuur

Dit boek is nuttig voor iedereen die werkzaam is in de zorg, gaande van de basismedewerker aan het bed tot de directeur van het ziekenhuis. De ideeën en werkwijzen zijn ook ruimer toepasbaar dan enkel en alleen in een ziekenhuis.

Je merkt dat het boek geschreven is door wetenschappers. Het is geen ontspannende lectuur. Van de lezer wordt verwacht de gedachten er goed bij te houden. De ideeën zijn alleszins heel waardevol en geven een gezond tegengewicht aan de rationalisatie, efficiëntiedrang en commercialisering van de welzijns- en gezondheidszorg.