Mindful communiceren voor hulpverleners

Communicatie

Voor mensen die reeds lang in de hulpverlening staan, komt het deel over communicatie tussen hulpverlener en cliënt in aanvang over als een zoveelste herhaling van basisprincipes rond communicatie.

Toch slaagt de auteur er vrij snel in om je mee te nemen naar het mindful communiceren.

‘De auteur slaagt er snel in om je mee te nemen.’

Het belangrijkste accent hierin is de realiteit als leidraad nemen. Er zijn twee zaken noodzakelijk om mindful te kunnen communiceren.

De eerste is: kennis van communicatieprocessen en de psychische ruis die zich daarin kan voordoen. De tweede: een mindful houding tijdens de communicatie.

Mindful luisteren

Daarna wordt dieper ingegaan op het mindful luisteren als basis. De vier eigenschappen van de mindful luisteraar worden niet alleen theoretisch gekaderd, maar vooral via doe-oefeningen getraind.

De auteur slaagt erin om dit zo op te bouwen dat je je als lezer sterk geappelleerd voelt om dit te gaan oefenen.

Een aantal specifieke oefeningen zijn heel toepasbaar in de dagelijkse praktijk van een hulpverlener. In een heldere, eenvoudige taal neemt Pieternel Dijkstra je mee in de toepasbaarheid van mindful aandacht hebben voor jezelf en de ander.

De drie minuten ademruimte is iets wat ik zelf geregeld toepas in mijn dagelijkse leven, zowel binnen als buiten de hulpverlening.

Communicatieproblemen

In communicatie kan je verschillende stoorzenders ervaren. Dijkstra bespreekt hoe je hier mindful mee kan omgaan.

Om stoorzenders te detecteren, is bewustwording en cognitieve defusie nodig. Dit laatste begrip was voor mij onbekend.

Cognitieve defusie is het ervaren van afstand tussen jezelf en je gedachten. Je bent in staat om vanaf een afstandje naar je eigen gedachten te kijken. Dat is een belangrijk vermogen omdat het je helpt inzien dat je een keuze hebt: doen wat je gedachten je ingeven of iets anders.

‘Je kan vanaf een afstand naar je eigen gedachten kijken.’

De auteur gaat dieper in op zes veel voorkomende stoorzenders: onbewuste oordelen, automatische communicatiepatronen, emotionele besmetting met negatieve emoties, overdracht en tegenoverdracht, de invloed van culturele normen en waarden, de invloed van digitale beperkingen en mogelijkheden.

Alle stoorzenders worden uitgediept aan de hand van voorbeelden uit de praktijk en tips hoe je jezelf kan trainen om er mindful mee aan de slag te gaan. Zo zet de oefening ‘wolken in blauwe lucht’ je aan om te trainen in cognitieve defusie.

In het laatste, kortste deel wordt heel even stilgestaan bij de waarden en de betekenis van waarden binnen de communicatie. Ik miste hier wat diepgang en concrete toepassing vanuit de mindful-bril.

Stilstaan bij je eigen communicatie

Dit boek is een praktijkgericht doe-boek voor iedereen die op zoek is naar diepgang in communicatie. Het vergt openheid van de lezer om bewust stil te staan bij de eigen communicatie en er effectief mee aan de slag te gaan.

‘Voor iedereen die op zoek is naar diepgang.’

Het boek leest heel vlot en heeft mij alvast een aantal praktische tools gegeven die ik nu zelf toepas.

Het is een boekje waar je blijvend naar teruggrijpt, niet alleen bij stoorzenders in de communicatie, maar ook bij de voorbereiding van een lastig gesprek of een vergadering waar je tegenop ziet.