Crowdfunding voor sociale ondernemingen

Vlag met vele ladingen

Er zijn verschillende vormen van crowdfunding. De bekendste is ‘reward based’: mensen steunen een project en ontvangen daarvoor iets in ruil. Dit werkt vaak als voorfinanciering. Denk bijvoorbeeld aan een cd die eerst gefinancierd wordt en waarvan elke steuner een exemplaar ontvangt als de cd af is. Soms worden steuners bedankt met een dienst, zoals een rondleiding of een teambuildingactiviteit voor een bedrijf dat de crowdfunding steunt.

‘Steuners maken samen iets waardevols mogelijk.’

Kickstarter en Indiegogo zijn de grootste platformen die een vorm van crowdfunding aanbieden, vergelijkbaar met het ontvangen van een gift of subsidie.

Daarnaast is er financiële crowdfunding, waar organisaties een beroep op kunnen doen als ze op zoek zijn naar leningen voor een investering, een opstart of uitbreiding van een organisatie. Het is de bedoeling om het bedrag later terug te betalen.

Een andere vorm van financiële crowdfunding is Equity-Crowdfunding. Daar wordt meestal gewerkt met een tussenvehikel, waar een grote groep mensen in kan investeren. Dit tussenvehikel wordt vervolgens aandeelhouder in organisaties of bedrijven. Zo werkt MyMicroInvest, het grootste crowdfundingsplatform in Vlaanderen.

Een directere vorm van equity-crowdfunding is eigenlijk het coöperatief ondernemen, maar dit valt niet onder de crowdfundingsregels.

Sociale versus commerciële crowdfunding

Naast de manier waarop er gecrowdfund wordt, is er ook een verschil tussen de soorten organisaties die op zoek zijn naar kapitaal: sociaal of commercieel. Groot voordeel bij sociale crowdfunding is dat je een positieve boodschap kan brengen. Sterker nog, dat is aan te bevelen. Steuners kunnen meehelpen bij het oplossen van een maatschappelijk probleem, samen iets waardevols mogelijk maken.

In Vlaanderen zijn er enkele platformen die zich uitsluitend richten op organisaties met een positieve impact op de samenleving. Die noemen zich ‘Social impact crowdfunding’. Zij geloven dat geld niet uitsluitend moet gaan naar organisaties die het hoogste financieel rendement kunnen bieden, maar juist naar die organisaties die de maatschappij beter maken:

• Growfunding (voorlopig enkel in Brussel/donaties-rewards based),
• Socrowd (enkel investeringskredeten, 1/3^de via crowdfuning ophalen, 2/3^de als renteloze lening), en
• OksigenCrowd (voorlopig enkel giften/reward-based).

Social impact crowdfunding biedt financiering aan die organisaties sterker maakt. Crowdfunding is namelijk een uitgelezen manier om je netwerk te betrekken bij de financiering of realisatie van je plannen. Lokale en virtuele netwerken worden door social impact crowdfunding opgebouwd en aangesproken. Dat vergroot zowel het draagvlak van als de betrokkenheid bij de organisatie.

Een voorbeeld

Westhoek Vrijetijd Anders (WVA) realiseerde in september via het platform van Socrowd een succesvolle crowdfundingsactie. WVA biedt vrijetijdsactiviteiten aan voor jongeren met een beperking. De ruimte die daarvoor gebruikt werd, was verouderd en WVA ging op zoek naar financiering voor de verbouwing tot een fijn jeugdlokaal. WVA zette een spaarpotje en subsidies in, maar er bleef nog 30.000 euro te kort.

WVA wilde dit bedrag lenen en deed een beroep op Socrowd. Een derde van het totale bedrag – 10.000 euro, dus – zamelde WVA in via ouders, familie, vrienden en sympathisanten. Socrowd vulde aan tot een renteloze lening van in totaal 30.000 euro, die volledig terugbetaald zal worden. De verbouwing kan beginnen!

Kansen voor sociale ondernemers

De eerste succesvolle crowdfundingsinitiatieven in Vlaanderen zijn een feit en alles wijst er op dat crowdfunding een blijver is. Toch groeit het fenomeen in Vlaanderen voorlopig nog langzaam. Er ontbreekt een groot, goed werkend platform. Zo’n platform vereist een minimum aantal projecten en investeerders. Het is de vraag of de Belgische/Vlaamse markt daar niet te klein voor is.

‘Alles wijst erop dat crowdfunding een blijver is.’

Daarnaast heeft België minder een gift- en investeringscultuur dan de VS, Engeland of Nederland. We zijn eerder een land van spaarders. En dat is waar sociale ondernemers een streepje voor hebben. Wie een sterk verhaal met maatschappelijke meerwaarde kan vertellen, vraagt mensen mee te stappen in een project dat hun idealen en dromen direct aanspreekt. Het is meer dan een investering in een product of bedrijf, het is een investering in een project dat mensen aan het hart gaat.

Crowdfunding biedt kansen voor ondernemers, maar is helaas niet de kip met het gouden ei. Een crowdfundingscampagne is vaak tijdsintensief en niet altijd succesvol. Met de juiste voorbereiding, keuzes en begeleiding kan crowdfunding echter een hefboom zijn voor maatschappelijke verandering. Het is aan sociale ondernemers om het slapend kapitaal in Vlaanderen te activeren.