Armoede anno 2021: ‘Mijn veerkracht is ook een valkuil’

Goed en slecht

Hoe gaat het vandaag met ons? De vraag kan ik niet zomaar met ‘goed’ of ‘slecht’ beantwoorden. Beide zijn namelijk even correct.

Vier jaar leef ik nu in armoede als alleenstaande mama met twee jonge kinderen. Meer dan een jaar wordt onze samenleving gekleurd door steeds veranderende coronamaatregelen.

‘Vier jaar leef ik nu in armoede als alleenstaande mama met twee jonge kinderen.’

Er is zoveel gebeurd in het afgelopen jaar. Zoveel klappen in het gezicht, zoveel hindernissen die ik telkens opnieuw moest nemen. Toch gebeurden er ook goede dingen.

Alles werd duurder

Het is de rauwe realiteit dat de coronacrisis de financiële situatie van veel huishoudens verder op de spits gedreven heeft. Basisvoedingsmiddelen, ook de zogenaamde witte producten, werden duurder. Een trend die je ook ziet bij verzorgingsproducten en merkartikelen.

Daardoor is onze winkelkar voor hetzelfde karige bedrag nu minder gevuld dan voor corona. Gelukkig zijn we, als mens, creatief, veerkrachtig en flexibel. Ook voor voeding doe ik nu mijn uiterste best om enkel eten aan te kopen dat in promotie staat.

Posttraumatische stress

Mijn psychische kwetsbaarheid steekt door de huidige omstandigheden nog vaker en langduriger de kop op. Twee jaar geleden kreeg ik na jaren worstelen eindelijk een correcte diagnose: posttraumatische stress syndroom.

Helaas leidde de correcte diagnose niet als vanzelf tot een vlotte behandeling. De therapie die me heel goed helpt, wordt niet terugbetaald. Door mijn financiële situatie kan ik mezelf niet de zorg geven die ik eigenlijk nodig heb.

‘De therapie die me heel goed helpt, wordt niet terugbetaald.’

Het gewone dagelijkse leven vreet al mijn energie. Met momenten zijn kleine taken heel moeilijk, zoals een mail beantwoorden of een vraag stellen aan een leerkracht. Toch verwacht de samenleving dat ik mijn bijdrage lever: studeren, werken, belastingen betalen.

En ik ben mama van twee schatten van kinderen. Een rol die me niet de ruimte laat te crashen. Dus hou ik het hoofd boven water. Deels op automatische piloot en ondersteund door mijn overlevingsmechanismen. Liefst zou ik al mijn rollen kwaliteitsvol opnemen, zonder daarbij mijzelf uit het oog te verliezen. Vandaag is dat niet mogelijk.

Naar de zee

Toch mag ik zeker niet klagen. Vorige zomer voelde ik de bui hangen: vroeg of laat zou er een nieuwe coronagolf over ons heen denderen. Alleen al bij het idee dat we nog eens een lockdown zouden vastzitten in ons appartement, zonk de moed me in de schoenen.

Lees ook

Alleenstaande mama strijdt tegen armoede en corona: ‘Vergeet ons niet’

Ik besloot om niet bij de pakken te blijven zitten. We verhuisden van de stad naar een kustgemeente. Ruimte, rust en natuur. Op vrije momenten zou het zelfs lijken alsof we op vakantie zijn.

‘We verhuisden naar een kustgemeente.’

Ik hoef niemand te vertellen dat verhuizen geld kost. En voor verhuurders heeft ons gezin niet het interessantste profiel. Toch vonden we een koppel dat hun appartementje aan ons wilde verhuren. Vrienden leenden me de waarborg. En alles wat we niet echt nodig hadden, verkocht ik. Zo kon ik net alle kosten dekken.

Rompslomp

Eens verhuisd, begon de administratieve rompslomp om ook in de nieuwe gemeente beroep te kunnen doen op sociale voordelen. Van de ene dienst naar de andere, fiscaal attest hier, bewijs van inkomen daar, bankuitreksels ginder.

Het is een heel vernederend systeem. Dat elke gemeente zijn eigen sociale voordelen toekent, daar kan ik nog inkomen. Maar bij een verhuis dat hele proces weer moeten doorlopen, is echt niet menswaardig.

‘De nieuwe plek doet ons goed.’

Het moet toch mogelijk zijn om met toestemming van de betrokkene een centraal systeem op te zetten waardoor die informatie van OCMW tot OCMW doorgegeven wordt: ‘Dit is het dossier van familie Huppeldepup.’

De nieuwe plek doet ons wel goed. Leven buiten de geslotenheid van de stad. Uitwaaien. Opladen. In- en uitademen. En stilaan terug kunnen leven. Niet langer dat pure overleven dat corona voor ons betekende.

Voltijdse job

Tijdens mijn zoektocht naar een opvanglocatie voor mijn jongste kind botste ik op een vacature in dezelfde voorziening. Ik solliciteerde en slaagde, gezien mijn jarenlange ervaring als kinderverzorgster en sterke pedagogische visie, met glans. Beloning: een tijdelijk voltijds contract.

Maar zelfs een job die ik doodgraag en met erg veel passie 40 uur per week doe, helpt ons helaas nog altijd niet uit de armoede. Nog steeds komen we niet boven die armoedegrens uit.

Studeren en corona

Om mij een weg uit de armoede te banen, moedigde mijn loopbaanbegeleider me drie jaar geleden aan om me te herscholen. Naast voltijds mama, was ik de afgelopen jaren dus ook voltijds student. Tijdens mijn studies kon ik blijven rekenen op een werkloosheidsuitkering, al zakte deze wel met de tijd.

In september startte ik met frisse moed aan het nieuwe academiejaar. Klaar voor een jaar online onderwijs. Eind november werd ik ziek: corona. Het kraakte me.

‘Eind november werd ik ziek: corona. Het kraakte me.’

Doodziek alleen met de kinderen wekenlang in isolatie. Een vier- en tweejarige dag in dag uit binnen bezighouden, voorzien van eten, propere kledij, een douche… Hier heeft duidelijk niemand over nagedacht toen de wat-te-doen-ingeval-van-ziekte-maatregelen werden opgemaakt.

Mijn semester was om zeep. Op het vlak van studies gooi ik voorlopig de handdoek in de ring. Het is erg moeilijk om alle verschillende ballen met de aandacht en zorg die ze verdienen in de lucht te houden. Ik moest keuzes maken. En mijn kinderen komen dan altijd op de eerste plaats.

Blijven presteren

Wat er ook gebeurt, in je privéleven of zoiets als een pandemie, voor de universiteit en de VDAB moet je hetzelfde blijven presteren. Dat voelt onrechtvaardig.

‘Waar moeten we de kracht vandaan halen om te vechten voor onze rechten?’

Terwijl docenten hun kinderen naar de opvang verbonden aan de universiteit kunnen brengen, was mijn kind daar tijdens de online lessen niet welkom. Pas na lang aandringen, en mijn eigenwaarde en privacy aan de kant te schuiven, kon ik deze opvangvoorziening op andere gedachten brengen.

Terwijl werkende ouders corona-ouderschapsverlof kunnen opnemen en daardoor zonder noemenswaardig loonsverlies overschakelen naar deeltijds werk, moest ik succesvol mijn voltijds studietraject verderzetten. Anders wordt de reeds krappe financiële situatie nog penibeler.

Veerkracht

Er zit vanalles ontzettend scheef in ons land. Het leven wordt duurder terwijl je er naar staat te kijken. Tegelijk daalt de werkloosheidsuitkering doorheen de tijd.

Een leefloon voor een alleenstaande met twee kinderen ligt bijna 1000 euro onder het budget dat je nodig hebt om een menswaardig leven te lijden.Leefloon voor alleenstaande met twee kinderen is 1330 euro. Volgens de referentiebudgetten van CEBUD heeft een alleenstaande ouder met twee kinderen die huurt op de private markt 2304 euro nodig om volwaardig aan de maatschappij te kunnen deelnemen.40 procent van de eenoudergezinnen leeft op of onder de armoedegrens. Schandalig.

Zelfs een voltijdse job is geen garantie dat je uit de armoede geraakt. En ondertussen wordt er met veel tam tam aangekondigd dat gezinnen in armoede per kind 33 euro extra krijgen ter compensatie van de coronacrisis. Een lachertje!

Lees ook

‘Armoede is mij overkomen. Ik heb hier echt niet om gevraagd’

Ik, en veel andere kwetsbare mensen met mij, willen dit niet langer pikken. Gelukkig zijn we veerkrachtig, maar onze veerkracht is ook een valkuil. De dag, de week, de maand doorploeteren vergt al meer energie dan wat we eigenlijk kunnen opbrengen.

Waar moeten we dan nog de kracht vandaan halen om te vechten voor onze rechten? Wie wil er voor ons opkomen? Want soms ben ik bang dat vroeg of laat de veer dan toch knapt.