Geluk bij een ongeluk: ‘Onlinehulp zorgde voor extra veerkracht’

Informeren over coronamaatregelen

Zodra de coronacrisis uitbrak, communiceerden veel organisaties meteen online met kwetsbare doelgroepen. Via die weg gaven ze duiding en informatie bij de controle- en beschermingsmaatregelen, genomen ter bestrijding van dit virus.

‘Welzijnswerk moet haar doelgroep op maat sensibiliseren.’

Drie voorbeelden: Wainot combineerde in haar coronanieuws korte teksten met voorleesfunctie, foto’s, filmpjes en toegankelijke infographics op maat van mensen met een verstandelijke beperking.

Het Agentschap Integratie en Inburgering vertaalde de coronamaatregelen met do’s en don’ts, picto’s en geluidsfragmenten in 36 verschillende talen. Samenlevingsopbouw Antwerpen wisselde slam poetry af met quotes van influencers om ‘drarries’ te informeren.

Deze voorbeelden illustreren dat welzijns- en gezondheidsinformatie geen grote lap tekst vol vakjargon hoeft te zijn. Sociaal werk heeft net de expertise en de taak om, ook online, haar doelgroep op maat te sensibiliseren.

Online veranderingen in de werking verduidelijken

Veranderingen in het hulpaanbod werden online aangekondigd.

Een filmpje van Antwerps sociale kruidenier Filet Divers op Facebook, wekte vertrouwen in de nieuwe manier van dienstverlening en bereidde de bezoekers voor. In haar digitale nieuwsbrief verduidelijkte Aditi hoe seksuele dienstverlening in coronatijden anders wordt ingevuld. SAM, steunpunt mens en samenleving, biedt een uitgebreid en actueel overzicht hoe welzijnswerk kwetsbare mensen kan bereiken in coronacrisis.

Deze voorbeelden staan in schril contrast met sommige andere werkingen die online lieten weten dat de diensten gesloten waren en enkel telefonisch contact tijdens de kantooruren mogelijk was.

Nieuw online aanbod

Er werd ook werk gemaakt van nieuw online aanbod.

Centrum voor Kinderzorg en Gezinsondersteuning De Schommel uit Averbode breidde haar webpagina Stan, de opgroeicaravan uit met links vol info om de coronatijd thuis met kinderen door te brengen. In Coronakriebels serveerde Geestelijk Gezond Vlaanderen nieuwe inzichten en getuigenissen van mensen die naar een nieuw evenwicht zoeken. De Druglijn en Depressiehulp.be kregen specifieke pagina’s met kaders en tips, aangepast aan de crisis.

Bestaande interactie sterker inzetten

Organisaties die je reeds online kon contacteren breidden in deze crisis hun chat- en telefoongesprekken verder uit.

‘Chathulp werd uitgebreid.’

De chathulp van Awel, JAC-CAW, Tele-Onthaal, Zelfmoord 1813, 1712, Nupraatikerover, de druglijn, Lumi, CLB-chat, Teleblok, Tele-onthaal, Mobilant, De Kankerlijn, a-buddy en Stopitnow: al deze initiatieven werden uitgebreid in tijd en bestaffing.

Er werd van deze chathulp ook dankbaar gebruik gemaakt. De tussentijdse rapportages van deze hulplijnen zijn een sterke graadmeter voor de psycho-sociale situatie van diverse doelgroepen tijdens deze crisisperiode.

Nieuwe online communicatietools

Andere diensten zetten in sneltempo nieuwe communicatietools in.

De Opvoedingslijn biedt naast telefonische en e-mailhulp nu ook chathulp aan. “En het zal een blijver zijn”, getuigt directeur Ilse De Block. Wit-Gele Kruis West-Vlaanderen zet beeldbellen in voor diabeteseducatie.

Beeldbellen is de communicatietool die veruit het meest versneld werd ingevoerd. Bert Vanacker, directeur van MultiFunctioneel Centrum De Hagewinde uit Lokeren zegt: “Een plan waar we al een jaar op zaten te broeden, werd nu op enkele weken tijd uitgerold. We merken dat de frequentie en intensiteit van videocontacten in de contextbegeleidingen hoger ligt dan bij fysieke contacten. Dat is absoluut een pluspunt.”

‘Beeldbellen is de tool die veruit het meest versneld werd ingevoerd.’

En dat terwijl beeldbel-ict-ers hun tools en de bijhorende service dagelijks bijsturen, nieuwe tools als paddenstoelen uit de grond rijzen, de overheid beeldbellen schoorvoetend als cliëntcontact erkent en de GDPR-discussies rond beeldbellen welig tieren.

Steven Van Belleghem, expert in klantgerichtheid, betoogt dat we “vandaag de grootste digitale trainingscursus beleven die de wereld ooit heeft gezien”. En dat geldt ook voor zorg en welzijn. Over een veilige en goed werkende beeldbeltool beschikken is één ding. Er professionele videogesprekken mee voeren, is een ander paar mouwen. Beslishulpen, methodiekhandleidingen en webinars geven professioneel beeldbellen alvast een boost.Beeldbellen opstarten in hulp en zorg in coronacrisis biedt instructievideo’s, een beslishulp, een rubriek veelgestelde vragen, een methodiek beeldbellen en GDPR-aandachtspunten.

Matchingtools en buurtsolidariteit

Tijdens deze coronacrisis kregen ook verschillende solidariteitsinitiatieven online vorm. Vanzelfsprekend waren er de oproepen om mondmaskers te maken of om elke avond te applaudisseren voor de zorgverleners.

Platformen die vraag en aanbod van vrijwilligerswerk matchen, zoals Giveaday zagen hun aanbod uitgebreid en uitgediept op vele gemeentelijke websites. Dezelfde groei zagen we bij Facebookgroepen zoals paraatinmijnstraat of online events zoals Babbelonië 2.0 waarbij Nederlands werd geoefend via videogesprekken.

Bibvrijwilligers in Gent boden online ondersteuning voor kansarme leerlingen voor wie preteaching niet evident is. Onlinehulp gaat immers over meer dan individuele hulpverlening. Online welzijnswerk geeft ook  maatschappelijke solidariteit vorm.

Meer van dat

De genoemde realisaties doen onrecht aan nog vele andere inspirerende voorbeelden van online communiceren in deze coronacrisis.

Lees ook

Bewoners woonzorgcentra: ‘Zelfs als het mocht, zou ik geen bezoek willen’

En dan zijn er natuurlijk nog al die vrijwilligers en beroepskrachten die ziekenhuispatiënten, mensen met een beperking in voorzieningen of bewoners van woonzorgcentra via smartphone of tablet verbonden met hun familieleden. Mediawijsheid bevorderen is ook een opdracht voor welzijnswerk.

Niet overal digitale rozengeur en maneschijn

Het is evident dat online communicatie geen mirakeloplossing was in deze crisis.

Vele kwetsbare doelgroepen zijn niet online. De blokkerende videogesprekken en de haperende verbindingen werkten frustrerend. Na tien weken zijn veel sociale professionals die videogesprekken beu en kijken ze uit naar face-to-facegesprekken met cliënten en collega’s. Thuiswerken met kinderen was en is geen sinecure. Het implementeren van onlinehulp is niet evident.

‘Wat na corona? Wordt het business as usual?’

Maar er is de ervaring dat veel verplaatsings- en parkeertijd werd vermeden, dat meer mensen aanwezig waren op online multidisciplinair overleg, dat online vergaderen vaak effectiever verliep, dat je echt wel een andere kijk kreeg op je cliënt als die rustig van thuis uit een gesprek kon voeren.

Wat na corona?

Na deze ervaringen, rijzen cruciale vragen. Wat zal er overblijven van deze ‘online veerkracht tijdens corona’? Wordt het opnieuw business as usual? Vergeten we zo snel mogelijk die lockdownperiode? Of komen we hier, ook wat onlinehulp betreft, verrijkt uit?

Heathcare-specialist Koen Kas riep tijdens een webinar van In4care alvast op om minstens één of meer ‘innoverende learnings’ uit deze crisis aan boord te houden.

Een bevraging want meten is weten

Netwerk Onlinehulp Vlaanderen, Steunpunt Geestelijke Gezondheid en SAM, steunpunt mens en samenleving, grijpen alvast de kans om de ervaringen rond onlinehulp tijdens deze crisis in kaart te brengen. Niet alleen de veerkracht, maar ook de belemmeringen en behoeftes. Na deze bevraging zullen ze aanbevelingen formuleren aan de overheid.

Deze bevraging wordt mee ondersteund door de Vlaamse overheid en kreeg groen licht van de Taskforce Zorg. Je kan ze invullen tot 3 juli 2020. Een aanrader want jouw ervaring telt en zo bepaal je mee de aandacht voor onlinehulp in welzijn en zorg in de toekomst.