‘Nationale Veiligheidsraad heeft nood aan experten welzijn en ethiek’

Nationale Veiligheidsraad hapert

Gedurende deze coronacrisis heb ik veel respect gehad voor de ingetogen en daadkrachtige besluitvorming die de heren en dames ministers aan de dag legden. Zij moeten snel, veel beslissingen nemen. Het zijn bovendien ongeziene tijden, niet alleen voor ons kleine Belgenland, maar wereldwijd voor alle ‘decision makers’.

‘De besluitvorming van de Nationale Veiligheidsraad vertoont flink wat haperingen.’

Het is niet eenvoudig om in deze context juiste beslissingen te nemen. Daarom is het belangrijk dat beleidsmakers omringd worden door experten. En dat doen ze. De Nationale Veiligheidsraad laat zich al een tijdje adviseren door virologen en economen. The usual suspects. Maar is dat voldoende?

Het voorstel om opnieuw bezoek toe te laten in de woonzorgcentra en voorzieningen voor mensen met een beperking deed alvast de wenkbrauwen fronsen. Maar ook de andere maatregelen die de Veiligheidsraad deze week bekend maakte, gaven weinig blijk van inzicht in de welzijnsnoden op het terrein.

De besluitvorming vertoont – zacht gezegd – flink wat haperingen. Tijd om ook welzijnsexperten en ethici te betrekken in de volgende fase van deze pandemie.

Geen bezoek mogelijk

De  beslissing om bezoek toe te staan in residentiële voorzieningen is vandaag simpelweg niet uitvoerbaar. Veel voorzieningen hebben nog altijd onvoldoende testen en beschermend materiaal.

Nu een nieuwe bezoekregeling uit de grond moeten stampen, betekent voor veel voorzieningen niet alleen een razendsnelle en onhaalbare reorganisatie van de werking, het vergroot ook het risico op besmetting van kwetsbare bewoners.

In voorzieningen voor mensen met een beperking leven hoge en lage risicogroepen vaak samen in leefgroepen. Wanneer je bezoekers in contact brengt met bewoners, riskeer je daardoor de meest kwetsbaren te besmetten. Hoe kon men dat risico over het hoofd zien?

‘Hoe kon men dat risico over het hoofd zien?’

Hoe kan het dat beslissingen over de meest kwetsbare mensen in de samenleving, niet worden besproken met zij die voor hun zorg instaan? Als directeur van SOM maak ik deel uit van de vorige week opgerichte Vlaamse Taskforce. Daar staan van bij het eerste overleg zowel de gezondheidsrisico’s als de welzijnsnoden van bewoners van woonzorgcentra en voorzieningen voor personen met een beperking bovenaan de agenda.

Dat is blijkbaar anders in de besluitvorming van de Nationale Veiligheidsraad. Daar was de balans tussen gezondheid en welzijn ver zoek.

Het antwoord is nochtans niet dermate complex: om een bezoekregeling te organiseren zijn er een aantal essentiële voorwaarden nodig, zoals het voorzien van voldoende beschermend materiaal en het uitrollen van testing op grote schaal. Als we in kaart hebben gebracht wie er besmet is en hoe we de meest kwetsbaren beschermen, kunnen we de bewoners en hun dierbaren een eerlijk, realistisch en veilig perspectief bieden.

Perspectief is broodnodig

Een perspectief. Dat is iets wat we vandaag allemaal nodig hebben.

Laat ons eerlijk zijn, vanuit welzijnsoogpunt lagen de verwachtingen ten aanzien van de Nationale Veiligheidsraad gisteren hoger dan de heropening van tuincentra en doe-het-zelfzaken.

‘Perspectief is iets wat we vandaag allemaal nodig hebben.’

Of je nu sinds half maart tijdelijk werkloos bent, niet naar school kan of noodgedwongen geïsoleerd leeft van vrienden en familie… We willen allemaal inzicht krijgen in de bouwstenen die de beleidsmakers en experten na 3 mei vooropstellen om het maatschappelijk leven beetje bij beetje te hervatten. Laat ons een voorbeeld nemen aan buurlanden Frankrijk en Duitsland. Daar communiceerde de overheid wel over delen van ons leven dat men stapsgewijs terug wil opstarten. Met timing.

Exitstrategie

Als we de lockdown met z’n allen moeten volhouden, als we gemotiveerd en gedisciplineerd moeten blijven, dan moet men de burger inkijk geven in de plannen.

Ook de veel te grote focus in communicatie van beleidsmakers op de kleine minderheid aan hardleerse burgers die zich niet aan de richtlijnen houden, schiet zijn doel voorbij. Het bekrachtigen van de overgrote groep mensen die solidair en met veel gezond verstand de afspraken naleven, is een aangetoonde en effectievere aanpak.

De nood aan perspectief en bekrachtiging zijn geen ingewikkelde vaststellingen, maar ze wijzen wel op het belang van welzijnsexpertise aan de tafel, naast de gezondheidsexperts. Opnieuw de balans.

We zullen risico’s moeten toestaan

De exitstrategie die, dat vertellen virologen ons, lang en moeilijk zal zijn, in het bijzonder voor de meest kwetsbaren, stelt ons bovendien voor enorme ethische vraagstukken en morele dilemma’s.

‘We zullen risico’s moeten toestaan.’

Het komende jaar of langer, alvast tot er een vaccin voor handen is, zullen beleidsmakers onophoudelijk moeten kiezen tussen medische prioriteiten en het welzijn van mensen, onze kwaliteit van leven. We kunnen ouderen niet oneindig contact met hun geliefden ontzeggen of kinderen het recht op onderwijs.

We zullen risico’s moeten toestaan. In die afwegingen moeten welzijnsexperten en ethici een duidelijke plaats krijgen. Zij zijn het die ons samen met de virologen en economen bij een uitgebalanceerde exitstrategie moeten begeleiden.