Vermarkting van het sociaal domein

Precedent

CAW Antwerpen behoort tot de elf door Vlaanderen erkende centra voor algemeen welzijnswerk. We werken aan meer welzijn met structurele Vlaamse subsidies. Daarnaast voeren we ook opdrachten uit voor Vlaamse Agentschappen zoals Jongerenwelzijn en Kind & Gezin. Bovendien voeren we als CAW heel wat projecten uit voor de stad en OCMW Antwerpen. Het gaat dan over een hulpverleningsaanbod aan kwetsbare doelgroepen in de stedelijke omgeving.

‘Het is een precedent voor de rest van Vlaanderen.’

Onze lokale overheid heeft recentelijk haar sociaal beleid richting vermarkting gestuurd. Subsidies voor sociale opdrachten worden niet meer eenkennig toegewezen aan vooropgestelde partners, maar opengesteld voor de markt. Daardoor kunnen alle organisaties en bedrijven, door een project in te dienen, meedingen naar subsidies.

Het ‘beste’ project krijgt de subsidie. Een tendens die in de rest van Europa en ver daarbuiten al enige tijd bezig is. Het is een precedent voor het sociaal beleid in de rest van Vlaanderen.

Uitdagen

Vermarkting van het sociale domein is een gegeven. We spreken dan niet alleen over projectoproepen zoals in Antwerpen, maar ook over bijvoorbeeld persoonsvolgende financiering. Daarbij krijgt een zorgvrager budget om zorg zelf in te kopen. Een duidelijke vorm van marktwerking die eigenlijk ook een fundamentele vorm van emancipatie inhoudt. Dat kunnen we alleen maar toejuichen!

We zijn in geen geval blind voor de gevaren van vermarkting voor kwetsbare burgers en kwalitatieve tewerkstelling. Maar we kiezen ervoor ons te laten uitdagen en ons niet te laten verlammen door onmacht of slachtofferschap.

‘We laten ons niet verlammen.’

We hechten daarbij bijzonder veel belang aan volgende uitgangspunten waar we consequent voor zullen opkomen:

Nadruk op kwaliteit

We geloven dat het goed is te zoeken naar de meest efficiënte en effectieve aanbieder, ook in het sociale domein. Maar op voorwaarde dat er voldoende aandacht is voor:

Een regulerende overheid

Een overheid die voldoende kwaliteitscriteria en controles inbouwt, die streng toekijkt op het maken van winst en die ervaring, lokale verankering en expertise blijft erkennen en vooropstellen.

De stem van de cliënt/burger

In de triade opdrachtgever, kwetsbare burger en aanbieder moet het perspectief van de burger of cliënt versterkt worden. De overheid stelt het algemeen belang voorop en heeft daardoor minder oog voor individuele zorgen of behoeftes van individuele burgers.

De discussies bij overlast van dakloze mensen of bij radicalisering bewijzen dat. De grenzen van privacy en deontologie worden steeds verder verschoven in functie van het algemeen belang, waardoor het perspectief en het welzijn van het individu naar de achtergrond verdwijnen, terwijl zich net daar de wortels van het maatschappelijk probleem bevinden en dus ook de sleutel voor het aanpakken ervan.

Het structureel plaats geven en het emanciperen van (de stem van) de kwetsbare cliënt – via bijvoorbeeld inspraakfora – is dan ook een primaire voorwaarde bij vermarkting.

Mensen hebben rechten

Mensenrechten, grondrechten, sociale rechten. Het vrijwaren en opbouwen van rechten is natuurlijk een taak van de overheid maar is ook een cruciaal werkkader voor het sociaal werk.

Uitgaan van onze eigen kracht

Expertise en kwaliteit 

We zijn ervan overtuigd dat we als organisatie kunnen terugvallen op een grote expertise en kwaliteit bij onze medewerkers. We hechten veel belang aan het grootste kapitaal van onze organisatie: de intuïtieve, deskundige en autonome sociaal werker. Zij bepalen het succes en de effectiviteit van de hulpverlening in hun dagelijks werk.

Zij moeten dus regelruimte krijgen om in de frontlijn te werken met kwetsbare burgers. Beroepstrots en vertrouwen zijn enorm belangrijk om een verschil te kunnen maken in onze samenleving. Daarom blijven we inzetten op competentieversterking en weigeren we te vervallen in ‘controledrang’.

Missie

We zijn een missie gedreven organisatie. Onze missie begint met de zin: “Alles wat CAW Antwerpen doet maakt ons samen leven gelijkwaardiger.” Wij zijn dus niet enkel een organisatie voor individuele hulp, maar kijken ook naar de structurele oorzaken van onwelzijn. Het cliëntperspectief verdwijnt voor ons nooit uit beeld.

Concreet betekent dit dat we bij alle projectoproepen van de stad en OCMW Antwerpen, ons de vraag stellen of indienen ook past binnen de doelstellingen en waarden van onze organisatie.

Dialoog, samenwerking en vertrouwen

Overheden die projecten vermarkten hebben veel oog voor het vastleggen en controleren van effectiviteits- en efficiëntiecriteria. Toegegeven: we hebben als sector een inhaalbeweging te maken in het aantonen van onze maatschappelijke meerwaarde en effectiviteit, maar die nadruk op het contractuele en controlerende mag niet doorschieten.

‘De relatie tussen overheid en middenveld verzakelijkt.’

Door de vermarkting is de relatie tussen overheid en middenveld sterk aan het verzakelijken. Procedures, formaliteiten en contracten krijgen de bovenhand. Er tekent zich een scherpe relatie ‘opdrachtgever – uitvoerder’ af. Terwijl precies in het werken met kwetsbare mensen dialoog, samenwerking en vertrouwen essentieel zijn om tot successen te komen.

De samenwerkings- en vertrouwensrelatie tussen de individuele burger en sociaal werker moet zich weerspiegelen in de samenwerking en het vertrouwen tussen de verschillende organisaties en in relatie tot de overheid. Alleen zo kunnen structurele signalen een plek krijgen en kunnen voorzieningen komen tot partnerschappen en integrale hulp en zorg, in plaats van elkaar te beconcurreren.

Nieuwe realiteit als meerwaarde

Vermarkting van het sociaal domein is een gegeven én een uitdaging. Ze moet op een kwalitatieve en correcte manier worden toegepast, vanuit een emancipatorische visie op gebruikers.

Als organisatie is het belangrijk nog sterker te investeren in medewerkers en hun expertise en in partnerschappen met andere organisaties. We komen ook sterk op voor een samenwerking met overheden die gebaseerd is op dialoog en vertrouwen. Alleen zo maken we van deze nieuwe realiteit een meerwaarde voor cliënten, de stad en de ruimere samenleving.