Meedogenloos
Op een doorsnee donderdagochtend ging ik op gesprek bij een adviserend arts. Ik zat op dat moment ongeveer tien maanden ziek thuis en blijkbaar moet er dan al een dossier voor invaliditeit opgestart worden.
‘Wat ik die bewuste ochtend meemaakte, tart alle verbeelding.’
Ik wist als hulpverlener met twaalf jaar ervaring dat deze gesprekken zelden aangenaam zijn. Maar wat ik die ochtend meemaakte, tart alle verbeelding: het was een onmenselijke, meedogenloze vernedering. Het was eerder een preek dan een gesprek. Een terechtwijzing.
En dat precies op een moment dat mensen steun nodig hebben. Mensen die in zo’n gesprek belanden, zijn mensen die tijdelijk minder in hun kracht staan en vaak in een herstel- en rouwproces zitten. Mensen die meer willen en meer kunnen, maar voelen dat dit (even) niet meer gaat.
Geen enkel greintje begrip
Van dit soort herstellende mensen, waaronder ikzelf, wordt het laatste stukje veerkracht ontnomen. Want we zouden het systeem misbruiken en gebruiken. Een systeem waar we zelf aan bijgedragen hebben. Een systeem waar, niet te vergeten, elk van ons recht op heeft wanneer het even niet meer gaat. Maar oh wee als we er aanspraak op durven maken. Nee, dat kan niet. Dat tolereren we niet als maatschappij.
Het leek wel alsof de arts in kwestie de opdracht had om zeker niet vriendelijk, empathisch, tactvol of respectvol te zijn. Geen enkel greintje begrip of erkenning. Na nog geen vijf minuten zat ik tegenover de arts met tranen van onmacht en onbegrip in mijn ogen.
Afwezigheden en schrijnende situaties
Hoe ik bij die arts terechtkom? Ik ben een hulpverlener van 32 jaar oud en ben tot mijn grote spijt in mei 2024 in een burn-out beland. Ik werkte sinds 2013 non stop als thuisbegeleider voor mensen met een ernstige psychiatrische problematiek. De langste periode dat ik in al die jaren niet werkte, waren twee weken. Nooit langer dan dat, ook niet door ziekte.
Sinds 2018 voelde ik dat het niet meer zo goed zat. De ene na de andere collega werd langdurig ziek en mijn angst groeide. Maar ik herpakte me en hield me sterk. Ik ving met overgave de afwezigheden en cliënten van collega’s op.
‘Ik ving met overgave de afwezigheden en cliënten van collega’s op.’
Langzaamaan verloor ik mezelf, besef ik nu. Naast de vele afwezigheden van collega’s, zag ik namelijk ook de meest schrijnende situaties. Als naïeve twintiger volgde ik mensen onder justitiële begeleiding op in hun eigen huis, alleen. Was dat altijd even veilig? Misschien niet.
We doen er alles aan om de schijn voor onszelf hoog te houden, door dagelijks te vergaderen, supervisies, opleidingen, er te zijn voor elkaar… Ik besef nu pas dat dat niet voldoende is. Wat we vooral doen is overleven en onszelf wegcijferen. Dat ligt niet aan mij of mijn collega’s, dat ligt aan het systeem.
Hoofd leeg maken
Ik probeerde het op te lossen buiten mijn vaste werkuren. Ik deed een flexi job in de horeca om mijn hoofd leeg te kunnen maken. En dat hielp enorm, maar het was niet genoeg. Ik kreeg de kans om als zelfstandige in een groepspraktijk te stappen en startte in 2021 in bijberoep als jongeren- en assertiviteitscoach.
Naast mijn ondertussen drie jobs, startte ik in 2022 een vierjarige therapieopleiding. Daar zijn mijn ogen open gegaan. We gingen verplicht voor de opleiding in therapie, we hebben een intervisiegroep en een externe supervisor. We leren naar al onze kwetsbare stukken te kijken en hiermee om te gaan.
‘Ik moest en zou zinvol bezig blijven. Ik ben geen opgever.’
Mijn werkuren als thuisbegeleider werden steeds lastiger. Al jaren was ik mezelf, elke werkdag, aan het overtuigen waarom ik deze job zou blijven doen. Maar ook dat werd steeds moeilijker. Ik had geen energie meer voor deze job. Met de flexi-job was ik gaandeweg al gestopt. Maar ook mijn opleiding en mijn zelfstandige activiteit stopzetten? Ze gaven me veel voldoening, dus nee dat kon ik niet. Ik moest en zou zinvol bezig blijven. Ik ben geen opgever.
Tranen
Nu, even terug naar die bewuste donderdagochtend. Met veel moeite stamel ik uit: “Ik heb het gevoel dat u mij helemaal niet serieus neemt. Ik heb er ook niet voor gekozen om in deze situatie terecht te komen.” Ik zeg het tussen de tranen door die ik niet meer kan bedwingen. Er was een tijd dat ik deze tranen wel goed kon onderdrukken. Laat dat nu ook net een van de redenen zijn dat ik hier beland ben.
Ik krijg enkel een vage reactie: “Ja mevrouw, ik zie ook wat ik zie. Maar ik zit hier met de opdracht u op de feiten te wijzen. Het kan niet dat u een uitkering krijgt en aan de hand daarvan uw opleiding afmaakt en uw bijberoep uitbreidt.”
Wat bedoelde hij met ‘Ik zie wat ik zie’? Zie ik er te sterk uit of net niet? Neemt hij me dan toch serieus? Is het ook niet zijn opdracht mij te adviseren? Te ondersteunen? Ik voel me verward en onbegrepen.
Zinvol bezig blijven
Ik had niet liever gehad dan dat ik mijn job bleef doen in combinatie met mijn opleiding en bijberoep. Maar mijn lichaam dacht er anders over toen ik in een burn-out belande. Ik werk sinds september niet meer dan vijf uur per week. Meer lukt me nog niet. Is dat wat ik wou? Was dat mijn bedoeling? Mijn verlangen? Neen.
‘Zinvol bezig blijven en zo mijn steentje bijdragen aan de maatschappij? Zo zien ze dat dus niet.’
Ik stamel met een laatste kracht van hoop nog uit dat ik echt wel mijn ‘krak’ heb gekregen, maar ik kreeg geen gehoor meer. De adviserend arts herhaalt voor de vijfde keer dezelfde zinnen en beveelt me nog tal van documenten en bewijzen op te sturen via mail. Ik mag vertrekken zonder vaarwel, de deur uit waar ik nog geen vijftien minuten eerder ben binnengestapt.
Zinvol bezig blijven en zo mijn steentje bijdragen aan de maatschappij? Zo zien ze dat dus niet. Mijn hoofdfocus moet zijn: volledig terugkeren naar de job in loondienst. Laat dat nu net zijn waar ik de afgelopen maanden nachtmerries over had. Elke periode dat ik overwoog terug te keren, gebeurde er wel iets in mijn lichaam dat duidelijk ‘neen’ zei.
Dus nee, mijn hoofdfocus ligt elders. Een duurzaam herstel, het vinden van een nieuwe balans, het terug in contact komen met mezelf. Het zoeken naar een haalbare combinatie.
Strenger zijn?
Maar, waar loopt het dan mis in onze maatschappij? Er zijn toch veel te veel langdurig zieken? De media staat er vol van en de regering gaat er nog strenger mee om.
Denkt u nu echt dat strenger zijn dit probleem gaat oplossen? Ik denk terug aan mezelf na dat gesprek: een hoopje miserie dat met moeite nog de trap naar beneden kon nemen en bevend terug achter haar stuur kroop.
Het kan ook anders
Stel u eens voor dat de adviserend artsen en andere betrokkenen meer naar mensen hun krachten zouden kijken. Zien wat ze wel doen zonder dit genadeloos af te straffen. Ze motiveren en actief meedenken. Ze niet verplichten om terug te gaan naar wat duidelijk niet werkt. Hoe zou dat zijn?
Ik roep adviserend artsen op te luisteren naar de mens achter het dossier. Kijk naar mogelijkheden in plaats van beperkingen en behandel hen niet als misdadigers. Ga in gesprek en luister naar mensen hun verhaal, alvorens ervanuit te gaan dat terug naar de voorgaande job de enige oplossing is. Denk samen na met de persoon die voor u zit, vanuit uw adviserende functie. Niet als controleur, maar als bondgenoot in het herstelproces.
‘Denk samen na met de persoon die voor u zit. Niet als controleur, maar als bondgenoot in het herstelproces.’
Beleidsmakers roep ik op om een beleid te ontwikkelen dat mensen helpt re-integreren op een manier die bij hen past, zonder angst en vernedering. Met aandacht voor hun individuele situatie en herstelproces, met keuzemogelijkheden zonder afgestraft te worden. Laat het beleid vertrekken vanuit vertrouwen in mensen die willen herstellen. Niet strenger, maar zorgvuldiger. Niet harder, maar gelijkwaardiger. Zodat niemand nog het gevoel krijgt ‘pech te hebben’ met wie hij of zij tegenover zich krijgt.
Geen snelle oordelen
Tot slot wil ik me ook richten tot jou, als lezer. Als collega, buur, vriend, familielid van iemand die ziek is. We zijn allemaal deel van deze samenleving, en dus ook van de manier waarop we kijken naar mensen die (tijdelijk) uitvallen.
Laat ons afstappen van snelle oordelen over wie wel ‘echt ziek’ is en wie niet. Laat ons stoppen met fluisteren dat iemand ‘op kosten van de maatschappij leeft’, zonder het verhaal erachter te kennen.
We kunnen het verschil maken door mildheid te tonen, door te luisteren en door ruimte te geven. Ruimte om te herstellen zonder schuldgevoel, ruimte om een nieuwe weg te zoeken. Misschien ken je iemand die ziek thuis zit: stuur eens een berichtje, vraag hoe het echt gaat. Want pas als we stoppen met mensen definiëren aan de hand van hun productiviteit, kunnen we bouwen aan een samenleving die heelt in plaats van kwetst.
Reacties [12]
Heb gelijkaardige ervaringen met controleartsen. Degoutant. Ik heb 2 chronische aandoeningen die gekend zijn en ook dat durven ze in vraag stellen. Gelukkig heb ik ook heel begripvolle en fijne artsen gehad die het knap vonden dat ik, met alle ziekte en schade, nog in bijberoep werk.
Ik heb hierover geschreven: een oatitenverhaal, houding van gezondheidswerkers en psychotherapeutische technieken.
“Chronisch ziek zijn, men ziet het niet…het is er wel. Een reisgids als ondersteunend kader voor patiënten, zorgverleners en psychotjerapeuten.
Info: karen. Verstraeten@gmail.com
Hoe omgaan met stigmatisering ?
Eerst worden mensen polituek+ mediatiek veroordeeld, dan komt de medische sector die – helaas paradoxaal- het sterkste stigma bevestigd .
Jammer, vaak volgen dan familie en vrienden & vele kennissen. Zeker als men ziet dat er activiteiten zijn die wel lukken [ ]omdat het sociale, helende wordt bevestigd.
Wat kan je ondernemen tegen stigmatisering die zich als een lopend vuurtje verspreidt? Ook al ben je veel kwetsbaarder,toch is de eerste stap van kracht en weerstand tegen onbegrip dat koe bij de horens wordt gepakt . Laat je zeker niet in een hoek duwen,kom eruit en vraag solidaire openheid + pri
Soms krijg je te maken met extreme druk van vrienden , van artsen, familie. Kan je zorgen dat je Je cocoon extra veilig maakt, tevens tochextra buitenkomt en je omringt met extra schoonheid en zachtheid ( natuur,,dieren,kinderen, enkele boezemvrienden).
Iedereen zeer veel sterkte en moed toegewenst met je zoektocht naar integere integratie.Hope oprecht.xx
Een 11e september :
Ik heb mijn kanjer van dossier bij om aan de adviseur te geven. Hij weigert het en “heeft enkel interesse in mijn administratieve toestand” Ik ben al jaren aan ‘t vechten tegen een ongekende ziekte.
IK WIL HERSTELLEN, MIJN GELIEFDE JOB UITOEFENEN.
Ik vraag naar een BONDGENOOT voor verbetering van leefcomfort : ” In dit boek moet ik voor u gaan lezen…en ge ZIT al *jaar thuis” Uitspraak van een jonge neuroloog.
Ik beland in de ambulance na syncope. 1 dag later : “U moet elke dag 1 m verder stappen. Volgend jaar loopt u de marathon” Een snedige cardiologe.
Een controle-arts : Weigert mijn dossier maar :” Stap eens 1 m naar voren. Met ogen open. Goed, u kunt gaan”
Fysiotherapeut : “Als je nu nog hoofdpijn hebt, dan zijn je hersenen verbrand”
Deze artsen werken nog steeds. Ik vecht nog steeds om beter te worden. Ik had mijn geliefde job.
Artsen, familie en vrienden sloegen kraters.
Onzichtbaar leven
Met enkele bondgenoten op afstand die blijven geloven in mij.
DANK
Wat pijnlijk om te lezen. Ik wens je veel liefde en moed. Laat je niet klein maken door al die uitspraken.
Graag zou ik dit gesprek ook artsen horen, want welke specialiteit heeft een controle arts? Met mijn kinderen consulteerde ik een kinderarts, met mijn moeder op leeftijd een geriater en heeft een controle arts kaas gegeten van psychologie, angsten, etc? Dat je precies op een examen terecht komt bij dergelijke arts, klopt dat wel? Hoe zit het dan met hun eed om mensen te helpen? Misschien een idee voor een volgend artikel?
Goed idee! 🙏
Ik heb die krak gevoeld…nog steeds… eigenlijk prikken de tranen achter mij ogen terwijl ik het las…ik ben 59…single, fulltimer omdat het niet anders kan in een systeem van 3 shiften met calls die blijven binnenkomen…en oh ja mantelzorg…
Geloof me vrij…ik was ook zo wilskrachtig tot ik ineens migraine kreeg. Elke keer ik een geluid hoor vlieg ik tot tegen het plafond en krijg ik hartkloppingen… en ben ik moe…ik weet niet wat ik moet verwachten…tot nu heb ik gewoon de kracht niet meer, herken ik me nauwelijks…ik ben bang als ik dit allemaal lees…
Wees niet bang, luister naar je lichaam en gun jezelf de rust die je nodig hebt 🙏
Dank je wel. Ik mis ook vaak het menselijke en het mededogen bij de adviseur. Hoewel ze tot nu toe altijd mijn specialisten gevolgd hebben, hebben ze toch al veel (extra) psychische schade bij me aangericht. In het bijzonder de man die het nodig vond mijn relatiestatus te bevragen en daarbij meteen zijn mening over mijn uiterlijk te moeten geven. Ik zou het niemand toewensen maar toch denk ik soms.. stond je maar eens een week in mijn schoenen. (En dan niet alleen op de goede dagen) …
Ik was in burn-out (bore-out?) beland na 20 jaar een administratieve job te doen die ik niet graag, maar wel vol overgave deed, want zo ben ik. Een nieuwe chef zorgde ervoor dat ik het werk helemaal niet meer zelf kon organiseren, maar volgens een uurrooster moest werken. De taak die me nog het meest energie gaf, mocht ik minder en minder doen. Toen ik op 2 jaar tijd mijn moeder en grootmoeder verloor, diegenen die mij pushten om in die job te blijven om financiële redenen, was het op. Ik ben gekrakt. En dan zit je daar voor de controlerend geneesheer die zegt dat burn-out niet bestaat, dat ik gewoon neurotisch was en dat ik toch maar zo snel mogelijk terug aan het werk moest. Verslag van psycholoog werd gewoon niet bekeken. Ik voelde me niet gehoord en zelfs belachelijk gemaakt. Dit zou anders kunnen/moeten.
Ik voel me zo gehoord en gezien door dit artikel. Na een lange periode van burn-out zelf als 20-jarige in een depressie gerold. Opname, therapie en medicatie hielpen hierbij, maar het was zo moeilijk. Om terug de zin te vinden ging ik studeren, want opnieuw voltijds in loondienst ging echt niet. Gelukkig was mijn huisarts enorm begripvol, maar ik moest ook voor de controlearts verschijnen. Enorm veel verslagen moeten meenemen van opname, psycholoog, psychiater en huisarts, waarbij je nog schrik hebt als je binnen gaat, want wat als ze je niet geloven? Wat als je opnieuw moet gaan voor wat je genekt heeft en waar je niet klaar voor bent? Een verschrikkelijk gevoel, de opluchting toen de paperassen genoeg bleken te zijn om verder te mogen gaan bij wat me echt lag (mijn studie). Gebruik maken van een systeem waar we allemaal aan bijdragen is niet hetzelfde als er misbruik van maken. Hopelijk komt er verandering 🙏
Lieve A., dit is exact de reden waarom ik dit heb neergeschreven. Veel succes op jouw nieuwe weg! ♡