Lichamelijkheid, intimiteit en seksualiteit

Lichamelijkheid, intimiteit en seksualiteit worden in dit Praktijkboek Jeugdhulp beschouwd als normale aspecten in het leven van kinderen en jongeren. Hierbij worden vragen gesteld over grenzen en visie, over openheid vanuit een gezonde vertrouwensrelatie en hoe dit thema op te nemen als er geen of weinig netwerk is. Diverse auteurs uit verschillende organisaties gaan in dit boek op deze vragen in, enkele cliënten uit de bijzondere jeugdzorg delen hun ervaringen.

Visie en instrument

Eerst wordt stilgestaan bij het vlaggensysteem van Sensoa, dit reikt criteria aan om seksueel gedrag te beoordelen als al dan niet grensoverschrijdend. Het vlaggensysteem is geen diagnostisch instrument en is gebaseerd op jongeren in een normale ontwikkeling. In de zorg hebben we echter te maken met gekwetste of kwetsbare kinderen en jongeren. Toch kan het instrument ook hier helpen seksueel gedrag bespreekbaar te maken.

‘Een gedragen visie met bijhorend beleid is noodzakelijk.’

Bij het vormen van een visie over lichamelijkheid, intimiteit en seksualiteit, moet men rekening houden met persoonlijke waarden en normen van medewerkers, van de kinderen, jongeren en hun gezinnen. Een gedragen visie met bijhorend beleid is noodzakelijk omdat anders iedereen vanuit zijn eigen waardenkader handelt. Dit is des te belangrijker omdat er gewerkt wordt met een kwetsbare groep. Men moet steeds rekening met mogelijk grensoverschrijdend gedrag. Het opzetten van zo’n beleid is evenwel een werk van lange adem.

Doelgroep en methodiek

De volgende bijdragen focussen op een specifieke doelgroep of methodiek. Een diversiteit van methodieken kan gebruikt worden om over het thema te praten en om een leerproces aan te gaan. Elke methodiek of techniek moet op de doelgroep afgestemd zijn. Het ontwikkelen van een vertrouwensrelatie neemt hierbij een zeer prominente plaats in.

Ook in het verhaal van twee jongeren valt de nood aan een vertrouwensrelatie op. Vertrouwen moet groeien. Een open sfeer waar het thema seksualiteit niet uit de weg wordt gegaan, maar als een normaal thema wordt gezien, helpt. Jongeren hebben niet alleen nood aan groepsvoorlichting maar zitten ook met individuele vragen. Ze geven aan dat individuele voorlichting moet kunnen. Een visie en beleid binnen de organisatie die uitgaan van openheid, preventie en voorlichting, recht op privacy… maken dat jongeren ondersteund worden bij hun vragen rond lichamelijkheid, intimiteit en seksualiteit. Een bijzonder aandachtspunt is de relatie tussen vertrouwen en gedeeld beroepsgeheim.

Conclusie

Het praktijkboek geeft niet één bepaalde weg aan om met het thema lichamelijkheid, intimiteit en seksualiteit aan de slag te gaan. Elke organisatie is anders , elke doelgroep heeft zijn specifieke noden. Het boek pleit voor een open sfeer van bespreekbaarheid met bijzondere aandacht voor de kwetsuren en noden van de doelgroep.